شرح برخی از مسائل اجتماعی، دینی و مذهبی در فیه ما فیه مولانا

فیه ما فیه مجموعۀ مقالات و تقریرات مولاناست که بتدریج به دست بهاء الدین یا دیگر مریدان تحریر شده و از نظر مولانا گذشته است. مرحوم استاد بدیع الزمان فروزانفر با مقایسه چندین نسخ خطی در سال 1330 تصحیح این کتاب را بپایان رساند و استاد ارجمند، دکتر حسین محی الدین الهی قمشه ای بعدها قسمت هائی از کتاب فیه ما فیه را انتخاب و براساس موضوعات مختلف طبقه بندی نموده و بر هر موضوع شرحی توسط استاد داده شده است که این مجموعه در کتابی بنام گزیده فیه و ما فیه متشر شده است. این کتاب مانند سایر آثار مولانا دارای نظم و نسق منطقی نیست و فصل بندی روشنی ندارد. مسئله ای از خود مولانا یا سخن بزرگانی چون برهان الدین محقق ترمذی، سنائی، مولانای بزرگ (پدر مولانا) و یا شخص مجهولی با عنوان «یکی گفت» در موضوعات بسیار متنوع از تفسیر قرآن تا مسائل سیاسی روز، طرح می گردد و بحث بتدریج از موضوع اصلی دور می شود و دهها بحث تازه بر حسب تداعی معانی و احوال و خاطرات مولانا پیش می آید. در مقاله حاضر به بررسی مسائل اجتماعی بیان شده در این کتاب پرداخته شده است.