تحلیلی بر آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی و طراحی معماری مراکز آموزش عالی ایران نمونه موردی: طرحهای بررسی‌شده در کارگروه معماری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

یکی از موضوعات مهم در عرصه معماری، کیفیت برنامه‌ریزی و طراحی معماری پروژه‌هاست. ازاینرو، به‌منظور ارتقا کیفیت معماری ساختمانها، نقشه‌ها و مدارک فنی پروژه‌های عمرانی مراکز آموزش عالی زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری )عتف( در اداره کل نظارت بر طرح‌های عمرانی این وزارتخانه و در کارگروهی با عنوان کارگروه معماری کنترل و پایش میشود. از سال 1393 تا 1395 مدارک فنی و نقشه‌های حدود 80 پروژه ساختمانی در این کارگروه مورد بررسی قرارگرفته است. هدف این مقاله دستیابی به اهم نقایص پروژه‌های عمرانی مراکز آموزش عالی ایران در دو حوزه برنامه‌ریزی و طراحی از طریق تحلیل نتایج بررسی پروژه‌های مذکور است. بدین منظور پس از استخراج مولفه های حوزه برنامه ریزی و طراحی معماری، اصلاحات اعلامی در متون نتایج بررسی مدارک فنی پروژه‌های عمرانیِ بررسیشده در کارگروه مذکور ذیل این مولفه‌ها طبقه‌بندی و آمار تعداد پروژه‌هایی که در هر مولفه نیازمند اصلاح بوده‌اند جمع‌بندی شد. یافته‌ها نشان میدهد که پروژه‌های ساختمانی مراکز آموزش عالی ایران در حوزه برنامه ریزی بیشتر از حوزه طراحی دچار نقصان هستند. همچنین در حوزه برنامهریزی مولفه‌های «الزامات فضایی» و «ارتباط عملکردی در مقیاس ساختمان»، «کارایی ساختمان»، «اهداف ساختمان»، «استاندارد فضا» و «»تحلیل سایت» و در حوزه طراحی معماری مولفه‌های «مالحظات ایمنی در برابر حریق»، «مالحظات اقلیمی»، «مالحظات طراحی برای معلولین»، «ملاحظات مرتبط با سازه» و «طراحی پلکان و آسانسور» در بخش زیادی از پروژه‌ها نیازمند اصلاح و بازنگری هستند. با توجه به نتایج تحلیل، پیشنهادها و توصیه‌هایی ازجمله الزام مراکز آموزش عالی به اخذ پروانه ساخت، تدوین راهنما درزمینه برنامه‌ریزی معماری پروژه‌های آموزش عالی و آموزش و افزایش آگاهی مدیران در مورد اهمیت مراحل برنامه‌ریزی و طراحی پروژه‌های عمرانی به‌منظور کاهش نقایص برنامه‌ریزی و طراحی معماری مراکز آموزش عالی ایران ارائه گردیده است.