مناسبات اقتصادی مکران و سیستان از سده سوم تا پایان سده نهم هجری قمری

مکران و سیستان دو ایالت همجوار و همسایه در جنوب شرق و شرق فلات ایران واقع شده اند. در فاصله قرون سوم تا نهم هجری، وسعت این دو ایالت بسیار گسترده بود. مکران در آن دوره از غرب به ایالت کرمان، از جنوب به دریای عمان، از شرق به سند و از شمال به سیستان منتهی می شد. سیستان در آن دوره از غرب به بیابان لوت و خراسان، از شمال به خراسان و برخی نواحی افغانستان امروزی، از شرق به شبه قاره هند، از جنوب به مکران و از جنوب غرب به بخش هایی از ایالت کرمان ختم می شد. در منابع تاریخی و جغرافیایی قرون یاد شده، مسیرهای ارتباطی این دو ایالت بیشتر شرقی- غربی توصیف شده و از مناسبات متعدد این ایالت ها از جمله مناسبات اقتصادی به جانب شرقی یعنی هندوستان و جانب غربی یعنی کرمان و خراسان بیشتر یاد شده است. از آنجا که این دو ایالت در همسایگی هم قرار داشته اند، این سوال مطرح است که مناسبات میان این دو ایالت از چه مسیرهایی برقرار بود و مناسبات اقتصادی این دو ایالت چگونه بود؟ علی رغم اینکه منابع جغرافیایی مسیرهای مستقیم و اصلی ارتباطی بین این دو ایالت را کمتر توصیف نمودند، در فاصله قرون یاد شده مسیرهای ارتباطی متعددی میان مکران و سیستان برقرار بود و مناسبات اقتصادی این دو ایالت علاوه بر مبادله انواع کالاها، حتی منجر به ترانزیت کالاها از مسیر هر یک از این ایالت ها نیز شده بود. هدف این نوشتار تبیین مناسبات اقتصادی مکران و سیستان از قرن سوم تا قرن نهم هجری است. تحقیق مورد نظر به شیوه توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و تا حدودی مشاهدات میدانی انجام گرفته است.