معنویتِ افسون؛ افسونِ معنویت (مطالعه شناختی_ انتقادی دیدگاههای کارلوس کاستاندا در متن آموزههای تولتک ناوالیسم)

موضوع نوشتار پیشرو، مطالعۀ دیدگاههای نویسندۀ پرطرفدار در حوزۀ شمنباوری، کارلوس کاستاندا از معدود شخصیتهای برجستۀ دانشگاهی و معنویتگرای آمریکای جنوبی است که شهرت او با پیر سرخپوستی چون دون خوان ماتیوس در پیوند است. عرفان سرخپوستی که درون-مایهای سحرگونه و جادوآجین دارد، برای نخستین بار با نام ناوالیسم از سوی دون خوان به کاستاندا معرفی گردید. کاستاندا آموزشهای خود را با دون خوان، در 1961 آغاز و در 1971 به پایان رساند؛ آموزشهایی که از دو سویه تشکیل شدهاند: 1. آگاهیِ روزمره؛ 2. آگاهی از اسرار آدمی، و به واقع گونهای از آگاهی که انسان را به یک ساحر تبدیل مینماید. کاستاندا تحت تاثیر سلوک تولتکیِ دون خوان، ناگزیر به استفاده از گیاهان توهمزا روی میآورد؛ تا به گفتۀ دون خوان، چشمان کاستاندا از علمگرایی افراطی روی برتافته و به واقعیت جهان گشوده شود. در این مقاله روشن نمودهایم که افزون بر اینکه در وجود شخصی چون دون خوان، تردید و تاملات فراوان وجود دارد، آن‌چه کاستاندا در قالب دستورکارها و آموزههای معنوی از وی دریافت نمود، به علت استفاده از گیاهان روان گردان و تاثیرات منفیِ آن بر مغزِ انسان، به خردستیزی و پندارفام شدن واقعیتِ هستی در نگرگاه او انجامیده است.