سبک‌شناسی ساختاری شیرین و فرهاد سلیمی براساس تئوری پراپ

منظومه‌های عاشقانه ادب فارسی با وجود قدمت و همراهی تاریخی با زبان فارسی و استقبال عمومی گسترده در تمام دوره‌ها کمتر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند، از نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم میلادی با پیدایش نظریّه‌های جدید در حوزه‌ی زبان‌شناسی، سبک‌شناسی، نقد ادبی، انواع ادبی و تحول در این مکتب‌ها، ادبیات و آثار ادبی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در پژوهش‌های نوین جهان یافته‌اند. مثنوی شیرین و فرهاد سلیمی‌جرونی به‌عنوان تنها اثر موجود این شاعر از قرن نهم و نمونه‌ی نسبتاً خوبی از منظومه‌های عاشقانه فارسی دارای پاره‌ای ویژگی‌های خاص ساختاری است که ضرورت تحلیل عناصر سبک آن را می‌طلبد و استوار کردن این تحلیل بر پایه تئوری پراپ به‌عنوان پدر ساختارگرایی، زمینه را برای استنتاج علمی دقیق‌تری از این تحلیل فراهم می‌کند. هرچند که عنوان سبک‌شناسی با در پیش‌گرفتن پژوهش‌های خاصّی در ادبیات، باب تحقیقات تازه‌ای را در این حوزه گشوده است اما ازآنجاکه سبک‌شناسی به تعبیر صاحب‌نظران با دانش‌های گوناگونی چون علم‌الادیان، فلسفه و عرفان، تاریخ، معانی و بیان، تاریخ ادبیات، عروض و قافیه و …درآمیخته است عموماً دورنمای منسجم و قاعده‌مندی از این دانش در تصوّر اهل فن، شکل نگرفته است بنابراین باید با رویکردهای نوینی در این حوزه مسیر بررسی‌های سبکی را هموارتر و شفاف‌تر بازتعریف کرد. فُرمالیسم با نگاهی ویژه به زبان ادبی، ارتقاء پژوهش‌های ادبی و گشودن حوزه‌های جدیدی در این زمینه، سبب تحولات بزرگی در تکامل نظریه‌های ادبی شده و نقش مهمی در گسترش ساختار‌گرایی داشته است؛ ساختار‌گرایی، مکتبی است که با نگاه دقیق به آثار ادبی در پی کشف کلّیتی است که از اجزا و عناصر معینی شکل گرفته و کیفیت ترکیب این عناصر و روابطی که با کلیت یا ساختار دارند بخش اساسی تحلیل ساختاری و راهی جهت کشف و استنتاج چگونگی تولید معنی در ساخت معیّن است؛ فهم دقیق «خویشکاری» و توانایی تشخیص آن در قصه‌ها، راهبرد اصلی تحلیل ساختاری در تئوری پراپ است. سبک‌شناسی ساختاری در پی بازشناسی و معرفی اجزاء و عناصر ساختاری آثار ادبی در کلّیتی به‌هم‌پیوسته است تا به‌جای بررسی‌های جداگانه‌ی آثار ادبی با نگاهی سامان‌مند و کلّی به شیوه‌ها و ابزارهای آفرینش هنری دست یابد پژوهش حاضر در پی بررسی سبک ساختاری منظومه‌ی شیرین و فرهاد سلیمی‌جرونی با استفاده از تئوری ساختارگرایانه‌ی پراپ است که درواقع هدف اصلی آن بازشناسی عناصر ساختاری سبک متن از نظر کارکرد روایی است.