بررسی تطبیقی دگرگونی معرفت‏شناختی قهرمان و ضدقهرمان در فیلم جاده‏ای «قصر شیرین» و «سگ‏باز» با تکیه بر نظریه‌ی «الگوی سفر» جوزف کمپبل و کریستوفر وگلر

یکی از رویکرد‌های اسطوره‏ای در عرصه‌ی ادبیات و هنر، اسطوره‌ی قهرمان است که در آثار بسیاری از اسطوره‌شناسان از جمله میرچا الیاده، کارل گوستاو یونگ، جوزف کمپبل و … دیده می‌شود. در این مقاله سعی بر این است که دگرگونی معرفت‏شناختی قهرمان در فیلم جاده‏ای «قصرشیرین» و نیز فیلم ایتالیایی «سگ‌باز»، براساس «الگوی سفر قهرمان» کمپبل و همچنین «سفر قهرمان/سفر نویسنده» کریستوفر وگلر مورد بررسی قرار گیرد. سوال اینجاست که چگونه دگرگونی معرفت‏شناختی مسافر-قهرمان در ادبیات نمایشی-سینمایی و به‏ویژه در دو فیلم مزبور حاصل می‌‏شود؟ به‌نظر می‌‏رسد که شخصیت اصلی در هر داستان در گذر از هر مرحله دستخوش تغییراتی از جنس معرفت‏شناختی می‌‏شود و همان‌طور که کمپبل در کتاب «قهرمان هزارچهره» خود بیان کرده است، قهرمان از دنیای عادی پا در دنیای ویژه‌ای می‌گذارد و با عبور از موانع، آزمون‌ها، دشمنان، آزمون بزرگ و … با تجدید حیات دوباره به دنیای عادی خویش بازمی‌گردد. نتایج حاکی از آن است که در هر دو فیلم، مواضع قهرمان به‌دنبال سفر و گذار از سه مرحله‌ی «جدایی»، «تشرّف» و «بازگشت»، با چالش و دگرگونی‏‌های عمیق هستی‏شناختی روبه‏رو ‏می‏شود، به‏گونه‏ای که در فیلم قصرشیرین، جلال، «ضدقهرمان» و قاتلی که خانواده‌ی خود را ترک کرده، به‌واسطه‌ی سفر، تبدیل به «قهرمانی» می‌شود که به حیوانِ مانده در مسیر جاده رحم می‌کند. درحالی‌که تحوّل معرفت‏شناختی برای قهرمان سگ‌باز به‌گونه‏ای است که شاهد استحاله‌ی او از فردی ‏دل‏رحم نسبت‌به حیوانات، به قاتلی وحشتناک هستیم.