ارزیابی نتایج رویکردهای مختلف تصمیم‌گیری در انتخاب روش بهینه گاززدایی از معادن زغال‌سنگ (مطالعه موردی)

انتخاب روش بهینه گاززدایی در معادن زغال‌سنگ، یکی از مهم‌ترین گام‌های اجرایی در مراحل امکان‌سنجی، طراحی و اجرای معادن زغال‌سنگ با گاز خیزی بالا محسوب می‌شود. تاکنون الگوریتم مناسب چندانی برای انتخاب روش گاززدایی ارایه نشده است و فرآیند تصمیم‌گیری در خصوص انتخاب روش بهینه بر اساس تجربیات کارشناسان و مدیران انجام می‌شود. با توجه به اثرگذاری عوامل متعدد و ارایه روش‌های گاززدایی مختلف، می‌توان مساله انتخاب روش گاززدایی بهینه را در قالب مسایل تصمیم‌گیری چندمعیاره فرمول‌بندی و مدل‌سازی کرد. در این پژوهش، نتایج حاصل از رویکردهای تصمیم‌گیری مختلف با توجه به داده‌های موجود از پهنه e4 معدن پروده طبس برای 19 معیار اثرگذار برای انتخاب روش بهینه گاززدایی از بین 11 روش موجود ارزیابی شدند. بدین منظور، ابتدا وزن معیارها با روش بهترین-بدترین (bwm) محاسبه شده و سپس رویکردهای ترکیبی مختلف مشتمل بر ahp، moora، edas و vikor تحلیل شدند. باید اشاره کرد که بیش‌ترین وزن مربوط به هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی و سیستم درزه‌داری و ضخامت لایه زغال‌سنگ به‌دست آمده است. همچنین نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که رتبه‌بندی روش ترکیبی bwm-moora بهتر از سایر روش‌های ترکیبی است. همچنین روش‌های ahp و edas نیز نتایج قابل قبولی داشتند. البته نتایج رویکردهای ترکیبی مورد بررسی در رتبه‌بندی گزینه‌های واقع در رتبه‌های آغازین بسیار مشابه هم بوده و تفاوت‌ها بیش‌تر در گزینه‌های واقع در رتبه‌های میانی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که روش گاززدایی همراه با معدن‌کاری با استفاده از گمانه‌ها با آرایش تقاطعی، روش مناسب برای گاززدایی از پهنه e4 است که با شرایط واقعی نیز سازگار است.

analysis the results of different decision-making approaches in selecting the optimal method of methane drainage in coal mines (case study)

selecting the optimal method of gas drainage in coal mines is one of the most important executive steps in the feasibility, design and implementation phases of underground mining projects. so far, not a suitable algorithm has been presented to select the optimal method of gas drainage and the decision-making process regarding the selection of the optimal method is based on the experiences of mine experts and managers. considering the effectiveness of various factors and the presentation of different gas drainage methods, the problem of optimal drainage method selection can be formulated and modeled in the form of multi-criteria decision-making (mcdm) problems. in this study, the results of different decision-making approaches according to the available data from the e4 panel of parvadeh mine in tabas coal zone were evaluated for 19 effective criteria for selecting the optimal gas drainage method from among 11 available methods. for this purpose, first the weight of the criteria was calculated by the best-worst method (bwm) and then different combined approaches including ahp, moora, edas and vikor were analyzed. it should be noted that the maximum weight is obtained related to capital and operating costs, cleats system, and thickness of the coal seam. also, the results of the research show that the ranking of the bwm-moora hybrid method is better than other methods. ahp and edas methods also had acceptable results. of course, the results of the combined approaches studied in ranking the options located in the initial rankings are very similar and the differences are more in the options located in the middle ranks. the results show that the “gas drainage using cross pattern boreholes along with mining” is a suitable method for gas drainage from e4 zone, which is also compatible with real conditions of the mine.