ترجمه و نقد و بررسی مدخل حضرت حمزه بن عبدالمطلب در ویرایش‌های سه‌گانه دایره المعارف اسلام چاپ لیدن (ei)

حمزه بن عبدالمطلب از محوری ترین شخصیت های تاریخ اسلام است که در بسیاری از وقایع عصر پیامبر(ص) به ویژه در دوره بعثت حضور چشمگیر و تاثیرگذاری داشته است. به نظر می رسد شناخت جایگاه و نقش ایشان در تحولات دوره بعثت، می تواند معیاری برای فهم جایگاه خاندان پیامبر(ص) در به ثمر نشستن رسالت باشد. مسئله اصلی پژوهش این است که نویسندگان دایره المعارف اسلام چاپ لیدن که مشهورترین و کامل ترین دایره المعارف موجود در دنیاست، چه تصویری از حضرت حمزه نشان داده است؟ در این مقاله با بررسی محتوای ویرایش های سه گانه حمزه که به قلم هنری لامنس، مریدیت اُوِنز و نجم حیدر نوسته شده، نشان داده شد که هیچ کدام از این سه مقاله چنان که باید دایره المعارفی نیستند و متناسب با روشهای مرسوم علمی نوشته نشده اند. چه این مقالات بدون ارجاع دقیق به منابع تاریخی و با نگاهی مغرضانه و پیشداورانه نوشته شده اند. مولفان سه گانه مقاله حمزه بن عبدالمطلب در ویرایشهای سه گانه دایره المعارف اسلام نه تنها از منابع مناسب و پژوهش های مسلمانان به ویژه شیعیان استفاده نکرده، بلکه حتی آثار و پژوهش های غربی ها درباره حضرت حمزه را نیز به درستی منعکس نکرده اند.