واکاوی دیدگاه صدرالمتالهین شیرازی پیرامون جایگاه شرور در نظام احسن

نظام احسن از مباحث مهم مورد توجه حکیمان و متکلمان از جهت جهان­شناختی، غایت­شناختی و بحث شرور است. پژوهش با توصیف و تحلیل داده­ها درصدد تبیین دیدگاه صدرالمتالهین شیرازی پیرامون شرور و جایگاه آن در نظام احسن است. مهم‌ترین ویژگی­های تعمق ملاصدرا درباره نظام احسن، بیانگر آنست که شرور در نظام احسن قابلیت وجود را ندارند تا از فرض وجودشان، شر بودن آنها برای خود یا دیگری قابل فرض باشد. در دیدگاه اثباتی صدرا بر وجود نظام احسن و عدم شر، علم عنایی خداوند که توام با حکمت الهیست، به واسطه مسانخت علت و معلول ابداع کننده مخلوقی است که فی ذاته عاری از شائبه شر باشد و این مخلوق بصورت جزئی در انسان و به طور کلی در عالم خلقت تحت عنوان نظام احسن تبلور یافته اند. در تحلیل مساله شرّ در حوزه صفات الهی(حکمت و عدل) خداوند، آنچه که خیر غالب است، در حوزه خلقت خدای تعالی، به دلیل رحجان امری وجودی(ومتحمل شدن شر قلیل احتمالی)، رنگ وجود به خود گرفته است ، لذا نقصان­ها نه به فاعل بلکه به قوابل و هیولی بازگشته و شرّ محض نداریم. همچنین در بحث غایتمندی خداوند و نظام احسن ذات حق تعالی اقتضاء دارد تا اشیاء به نحو اکمل و اتم ایجاد گردند