بررسی نقش و جایگاه نیروی خیال در انسان از نظر مولوی

خیال یکی از پنج حس باطنی و از قوای درونی انسان است که همواره مورد توجه فلاسفه، روان شناسان، جامعه شناسان و ادیبان بوده است و با شناخت چیستی و جایگاه آن از منظر مولوی در مثنوی، زمینۀ مناسبی برای درک بیشتر و بهتر تعالیم عرفانی به طور عام و نیز شناخت دقیق‌تر منظومۀ معرفت‌شناسی فکری او به طور خاص فراهم ‌می شود. در این پژوهش خیال از منظر مولوی تحلیل شده و تعریف، ماهیت، معانی و مصادیق، انواع و تاثیرات آن در مثنوی بررسی شده اند. از طرفی هم راه رهایی از خیالات باطل را به سالک نموده است. نتیجۀ بررسی ابیات و حکایت های شش دفتر‌ مثنوی، حاکی از آن است که خیال از مفاهیمی است که بسیار مورد تعمق و توجه مولوی قرار داشته و به نوعی در تفکر او تبدیل به نیرویی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی شده است که در زندگی و سلوک فردی و جمعی انسان و در مجموع در حیات دنیوی و اخروی او بسیار تاثیرگذار بوده است.