بازنمایی طبیعت در اشعار منتخب مولانا با رویکرد نقد بوم گرایانه

با نگاهی تاریخی به رابطۀ انسان و طبیعت در اعصار گذشته ‏می توان به‏این گزاره پی برد که دوگانۀ انسان و طبیعت فاقد ثبات نسبی بوده ‏است و از سویی انسان از موجودی مقهور طبیعت و پدیده های منتج از آن به‏موجودی در معنای عام و امروزی ویرانگر که‏از جوانب مختلف در پی برآوردن منفعت خویش در گروی نابودی طبیعت است، تبدیل شده و و بر طبیعت مستولی گشته‏است. از سویی دیگر همزمان با این پدیدۀ مخرّب معاصر، در محافل دانشگاه ‏افق هرمنوتیکی جدیدی در تفاسیر و درک دنیای طبیعی و ادبیات به‏ارمغان آمد که رابطۀ انسان و طبیعت را در قالب مطالعاتی میان رشته ای ادبیات و محیط‌زیست با هدف ضرورت اصلاح این رابطه، آثار ادبی را به وادی نقد می کشاند. مولانا از جمله شاعرانی است که در بطن آثار خود با استفاده ‏از زبان در استعاره و دیگر کارکردهای زبانی، طبیعت را طرق مختلف توصیف می کند. این گمان حتمی‏ است که در زمانۀ مولانا مفهوم محیط زیست و تاثیر انسان بر آن با فهم معاصر انسان امروزی به دلیل توسعۀ تکنولوژی و زیرساخت های بشری به‏مراتب تفاوت دارد. از همین روی، در نگاه‏مولانا، هر پدیده ای در طبیعت، نمایندۀ مفاهیم دیگری است و بینندۀ بابصیرت کسی است که‏از این ظواهر عبور و به‏ مفهوم باطنی راه پیدا کند. در واقع این اشارات رمز و رازگونه، گاهی اشاراتی معنوی و دینی دارد و جایگاه طبیعت را از کارکرد صرفی آن بالاتر می برد. این پژوهش در تلاش است تا با مطالعۀ عناصر طبیعی بازنمایی شده در آثار منتخب مولانا و طبقه بندی و هدف‌گذاری آن از باب عناصر طبیعی موجود و سپس تاملی به‏اختصار در باب نگرش مولانا به طبیعت از طریق دسته بندی توصیفات آن، باب جدیدی در حیطه بازنمایی طبیعت در آثار مولانا و مطالعات نقد بوم گرا گشوده شود.