زبان صوفیانه مولانا در رباعیات

عرفا و متصوفه در بیان عقاید و دیدگاه های خود متونی را به نظم و نثر در حوزة تفسیر، بیانِ مکاشفات و احوال، تعلیم و تربیت و تذکره نگاشته اند. این متون ارزشی ادبی و بلاغی دارند و وسعت و ویژگی های خاصِ زبانی آن ها سبب شده است تا محققان به عنوان زبان عرفانی به این آثار توجه کنند. مولوی، عارف بزرگ قرن هفتم، در آثار ارزشمند خود، اندیشه ها و مواجید عرفانی را با تعابیر و تفسیرهای بدیعی ارائه می کند. آثار وی، با توجه به وسعت معنایی، ظرفیت بررسی از دیدگاه های گوناگون را دارد و می تواند در تحلیل و تفسیر سخنان و اندیشه های این شاعر و عارف بزرگ مفید باشد. واضح است که سخن دربارة مولانا در این سطور نخواهد گنجید و آنچه در این جا خواهد آمد، صرفا بررسى زبان رباعیات اوست که قطره اى است از دریاى وجود وى. در این پژوهش نگارنده بدون آنکه درصدد تطبیق نظریه های زبان شناسی با نگرش مولانا برآید، دیدگاه مولانا را مستند و با تصریح به اشعار وی در رباعیاتش پژوهش کرده است. حاصل بررسی ها نشان می دهد، مولوی از همة ظرفیت های زبان (زبان اشارت و زبان عبارت) برای تبیین آراء، عقاید و بیان تجارب عرفانی خود سود جسته است.