ساحت ظاهر و باطن در عرفان مولانا

اختلاف ساحت ظاهر و باطن موضوع بسیار اصیل و مهمی است که از پایه ها و ارکان اساسی اندیشة مولانا محسوب می شود به طوری که ابعاد و رشحات این رکن رکین را در هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و دین شناسی او می توان شاهد بود. اختلاف دوساحت ظاهر و باطن در ژرفای اندیشة مولانا چنان شالوده و عمقی دارد که وابستگی تام به نظام اندیشة او دارد. او همواره هر امری را دارای دو شان ظاهری و باطنی می دانست براین اساس قرآن، معرفت، انسان و جهان ظهور و بطونی دارد که آرزوی عرفا دسترسی به لایه های باطنی آنانند. مولوی نیز با سیر و سفر انفسی و درونی خود همواره قصد دسترسی به لایه های باطنی قلمرو هستی داشت. سفرهایی که از دنیا و مافیهای آن خداحافظی می کند و با حقایق باطنی عالم ارتباط برقرار می کند. سفری که دستاورد آن معرفت باطنی و معرفت شهودی و قرابت حق است و انسان را به باطن عالم متصل می کند. توشة این سفر باطنی و درونی که موجبات شعف و شادی و نورانیت او را فراهم می سازد غرابت از خویش و سبکبالی از هواهای نفسانی است. در این مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت دو ساحت در بحر اندیشه و جهان بینی مولانا در ابعاد مختلف آن بپردازیم.