تلفیق شریعت و طریقت در مثنوی معنوی

مثنوی معنوی تفسیر عرفانی تعالیم دینی و آموزه های قرآنی است. طریقت مولوی جدای از شریعت نیست بلکه طریقت او در محدوده ی شریعت سیر می کند. مولوی علاوه بر پذیرش ظاهر اوامر و نواهی دین، به شرح و تفسیر عرفانی آن مسائل نیز می پردازد. در مثنوی همه چیز رنگ وحدت دارد؛ در این اثر عرفانی، توحید علاوه بر نفی اله ها، به معنی نفی همة هست ها، غیر از هستی خداوند، نیز هست و لااله الّااللّه به لا هو الّا هو ختم می شود. مولوی انبیا را نائبان خداوند می داند و فرقی بین نائب و منوب نمی بیند. قیامت را کامل و نو شدن حیات انسان می داند که هم در این دنیا در هر لحظه اتفاق می افتد و هم در آخرت اتّفاق خواهد افتاد. معتقد به یگانگی ایمان حاصل از عبادات متعدد است امّا ایمان را اصل و جوهر، و اعمال عبادی را فرع و عرض می داند. او معتقد است بدون اعمال، ایمان حاصل نمی شود، ایمان نیز به عبادات اعتبار می بخشد لذا ایمان و اعمال عبادی لازم و ملزوم هم هستند.