نگاهی به مقولۀ «صبر» در اندیشۀ مولانا جلال الدّین بلخی

یکی از مباحث مهم در عرفان و مقامات عرفا که باعث حفظ ایمان و رشد معنوی انسان و نشانۀ ایمان و استقامت مومن شمرده می شود، صبر است. صبر کلید موفقیّت در آزمایش های الهی است و در لغت به معنی شکیبایی و بردباری و در اصطلاح صوفیه عبارت است از: ترک شکایت و جزع از بلایا و مصایب. صبر در آثار مولوی جایگاه خاصّی دارد. مولانا، نهایت راه عرفان را در راه رسیدن به حقیقت الهی مستلزم صبر و شکیبایی می داند. از دیدگاه مولانا، انسان اگر بتواند همچو نی وجودش را از تعلّقات خالی کند، به مرتبه ای می رسد که فرشتگان بر او غبطه می خورند، بی شک نیل به چنین مرتبه ای به راحتی ممکن نیست، بلکه مستلزم صبر و شکیبایی است. مولانا در یک جهان بینی عارفانه موضوع صبر و بردباری را کاویده و آن را از جنبه های گوناگون مورد بحث و بررسی قرار داده است. از این جهت لازم دیده شد تا در این جستار نگرش های این عارف بزرگ در زمینۀ صبر مورد بررسی و مداقه قرار گیرد.