خطّه «ناخودآگاه » مولانا کجاست؟

ناخودآگاه مجموعه ای از فعالیت های فکری است که به دور از آگاهی او انجام می شود از نظر فروید ناخودآگاه ساحتی بزرگ در روان انسان است که به صورت نامحسوس و بدون دید آگاهی بسیاری از احساسات و رفتارها و افکار فرد را تنظیم می کند .از دید فروید ناخود آگاه مخزن بزرگی از آرزوهای برآورده نشده و تمایلات سرکوب شده است. به جز فروید یونگ و رولومی به ناخودآگاه تحت عنوان سایه و دیوآسایی پرداختند. ناخودآگاه حداقل آن گونه که در نظریه روانکاوی مطرح می شود مفهومی جدید است ولی مطالعه و تحلیل آثار او به خصوص مثنوی برای ما آشکار می کند نگاه او به نفس (منظور نفس اماره و نفسی که امر به بدی می کند)مثل نگاه روانکاوان به ناخودآگاه است .از دید مولانا مهم ترین ساز و کار موجد نفس اماره تسلط و امیری غرائز و امیال بر وجود انسان است. مهم ترین تفاوت دستگاه روانی فروید و روانکاوان با مولانا عدم وجود نفس ناطقه مجرد و ارادة آزاد در اولی و وجود آن در دومی است. باز خوانی نظریة مولانا با کمک نظریة روانکاوی و کشف ناخودآگاه مورد نظر او می تواند راه جدیدی برای سعادت و سلامت انسان امروزی که نهیلیسم او را تهدید می کند باشد.