یگانگی هستی بر پایۀ عشق در اندیشه جلال الدین مولوی و بیدل

مسئله اساسی در این پژوهش بررسی مفهوم عشق در اندیشة مولوی و بیدل دهلوی است. عشق و محبت و جایگاه آن در معرفت از جمله مباحث اساسی عرفان به شمار می رود. طوری که برخی عرفان اسلامی را به دو گروه عرفان عاشقانه و تصوف عابدانه تقسیم کرده و برای هریک وجوه تمایزی قائل شده اند. تقریباً اغلب عرفا در اقوال خود بحثی در مقولۀ عشق دارند که اغلب به دو مفهوم آفاقی و انفسی به کار رفته است. مولانا و ابوالمعانی بیدل نیز از جمله کسانی هستند که این مبحث بخشی از دغدغه معرفتی ایشان را شامل می شود. به عقیدۀ ایشان آفرینش ماحصل عشق ورزی و محبت الهی است. عشق بالاترین نیرو و کششی است که در کل کائنات جریان دارد. هر دو عارف به دیرینگی عشق ایمان داشته و خود را از هم پیمانان عهد الست معرفی می کنند. نگارنده در مقاله حاضر سعی دارد تا از این دریچه به اندیشه های این دو شاعر پرداخته و به واگویی حدیث عشق از منظر ایشان و چگونگی بازتاب مفاهیم آن بپردازد.