تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس توجه به مولفه های محیط‌زیست

هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل محتوای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر توجه به مولفه‌های محیط‌زیست است. به همین منظور از روش تحلیل محتوای توصیفی- کیفی استفاده‌شده است و سه کتاب مطالعات اجتماعی پایه‌های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی سال تحصیلی 400-99 موردبررسی قرارگرفته است. در این پژوهش از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و تمامی جملات، تصاویر و فعالیت‌ها و پرسش‌های کتاب بررسی‌شده است. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل چک‌لیست محقق ساخته برای تحلیل محتوا بر اساس مولفه‌های انتخابی است. این بررسی شامل 6 مولفه‌ی اصلی؛ آب، خاک، هوا، جنگل، صوت و زباله و 15 مولفه‌ی فرعی است. نتایج بررسی نشان می‌دهد که از میان 6 مولفه‌ی موردبررسی، مولفه جنگل و آب بیشترین میزان توجه را شامل شده‌اند و کمترین میزان توجه در میان مولفه‌ها مربوط می‌شود به مولفه‌های صوت و زباله. در سه بخش موردبررسی نیز بیشترین فراوانی‌ها مربوط به بخش متن و کمترین فراوانی‌ها مربوط به بخش تصاویر است. سه‌پایه‌ی تحصیلی مطالعه شده در پرداختن به مولفه‌های زیست‌محیطی تفاوتی با یکدیگر نداشتند و مولفه‌های زیست‌محیطی را آن‌گونه که می‌بایست موردتوجه قرار نداده‌اند. از مهم‌ترین مولفه‌های مغفول در کتاب‌های مطالعات اجتماعی، مولفه‌ی صوت است که در تمامی پایه‌ها اصلاً به آن پرداخته نشده است.