خوشه‌‌بندی تدابیر سند الگو، رویکردی جامع‌ برای دستیابی به حل مسائل اساسی پیشرفت کشور؛ مطالعه موردی در عرصه آب، محیط‌زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی

یکی از سوالات اصلی مخاطبان سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، چگونگی حل مسائل اساسی پیشرفت کشور برای گذر به‌ سوی وضعیت مطلوب است. با وجود توافق نخبگانی در مورد عناوین مسائل اساسی پیشرفت، همچنان سوال نسبت به قابلیت و کارآیی سند الگو در ارائه راهکارهای اثربخش برای حل آنها، بسیار مهم و اساسی خواهد بود. مقوله توسعه و پیشرفت، بیش از هر چیز بر درهم‌تنیدگی موضوعات عرصه‌های مختلف و اثرگذاری متقابل آنها تاکید دارد، در نتیجه با تدبیری خاص نمی‌توان به حل مطلوب مسئله‌ای اساسی دست یافت. استفاده صرف از راه‌حل‌های محدود به عرصه نیز چنین است، زیرا حل مسئله اساسی عرصه‌ای خاص نمی‌تواند بی‌ارتباط و مجزا از مسائل اساسی عرصه‌های دیگر باشد. برای هر مسئله اساسی، باید مجموعه‌ای از تدابیر خاص آن عرصه همراه با برخی تدابیر اثرگذار عرصه‌های دیگر، به صورتی هماهنگ و هم‌افزا توانایی حل مسئله را داشته باشند. با تعریف نقش‌های اثرگذاری معنادار یک تدبیر بر حل مسائل اساسی به ‌صورت «پایه‌ای»، «پشتیبان» و «تسهیلگر»، مجموعه مشخصی از تدابیر سند با اثرگذاری‌های مختلف برای هر مسئله اساسی به دست می‌آید که «خوشه تدابیر» آن مسئله نامیده می‌شود. در این مقاله ضمن توصیف این روش، به‌ عنوان نمونه و با استفاده از خوشه تدابیر، مجموعه راهکارهای حل مهم‌ترین مسئله اساسی عرصه «آب، محیط‌زیست، منابع طبیعی و امنیت غذایی» ارائه شده است. این روش به تقویت شناخت نخبگان، سیاست‌گذاران، مدیران و مجریان کشور نسبت به ظرفیت‌ها و اثربخشی‌های عملی سند الگو کمک کرده و می‌تواند برای ارزیابی توانمندی و کارآیی سند برای حل مسائل اساسی پیشرفت کشور به کار گرفته شود.