تاثیر شناخت اجتماعی- فرهنگی بر مواجهات و انتخاب‌های فناورانه؛ نگاهی به رابطه ذهن، فرهنگ و فناوری

با گسترش نقش فناوری در زندگی و فعالیت‌های روزمره انسان‌ها ما امروزه شاهد آنیم که چگونه فناوری به عنوان یکی از متغیرهای محیطی بر فهم انسان از محیط و پدیدارهای اطرافش تاثیرگذار بوده است، به نحوی که از این رهگذر می‌توان رابطه‌ای عمیق و وثیق میان ذهن، محیط و فناوری ترسیم کرد. به بیان دیگر، تعامل میان ذهن و محیط به طرز قابل توجهی تحت تاثیر فناوری است و فناوری واسطی برای درک انسان از محیط اطرافش محسوب می‌شود (تاثیر فناوری بر ذهن). از سوی دیگر، مواجهه ذهن آدمی با پدیدار‌های اطراف در خلا صورت نمی‌گیرد، بلکه مدل‌های فرهنگی و طرح‌واره‌های اجتماعی و تاریخی که در ذهن جمعی یک جامعه جای دارند، بر مواجهه فناورانه و در نتیجه انتخاب‌های فناورانه آن تاثیرگذار است. از این رو است که مواجهه انسان با فناوری در همه جای دنیا به یک شکل نیست بلکه در فرهنگ‌های و جوامع مختلف ما شاهد مواجهات متفاوتی با یک فناوری خاص هستیم (تاثیر محیط فرهنگی و طرح‌واره‌های ذهنی- اجتماعی بر فهم فناوری). بنابراین، بر اساس اصل بدمندی شناخت، که معتقد به دیالکتیک میان شناخت و محیط و برهم‌کنش این دو است می‌توان گفت که نه تنها محیط فناورانه بر ذهن جمعی و فرهنگی اثرگذارند و تغییرات و پیشرفت‌های فناورانه بر ماهیت شناخت جمعی ما از محیط اطراف تاثیر می‌گذارد، بلکه انباره مدل‌های فرهنگی و فهم اجتماعی- تاریخی ما از محیط و پدیدارهای اطرافمان نیز بر درک ما از فناوری موثرند. از این رو است که برای درک نحوه مواجهه یک جامعه با فناوری و چگونگی تنظیم خود با فناوری‌های جدید ناگزیریم به دستاوردهای علوم شناختی، به ویژه در حوزه انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، که به ابعاد ذهنی و فرهنگی مواجهات و انتخاب‌های فناورانه و تاثیر بازنمایی‌های شناختی- فرهنگی- اجتماعی در این مواجهات و انتخاب‌ها می‌پردازد، نظر داشته باشیم.