آسیب‌شناسی وضعیت نظام سکونتگاهی شهری و روستایی با رویکرد آمایشی و استقرار جمعیت در سواحل و جزایر جنوب

عوامل متعددی در توزیع جغرافیایی جمعیت اثر دارند که تاثیر اقتضائات جغرافیایی، عوامل طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی از جمله آنهاست. اقتضائات جغرافیایی نظیر شیب و پستی و بلندی‌ها (توپوگرافی)، ویژگی‌های اقلیمی همانند میزان بارندگی، ویژگی‌های زمین‌شناختی همانند خاک مناسب و دسترسی به منابع آب، در شکل‌گیری اجتماعات بشری و فعالیت‌های اقتصادی موثرند. از طرف دیگر به لحاظ تاریخی هم جریان‌های اقتصادی همانند راه ابریشم بر شکل‌گیری و توسعه شهرها و روستاها اثر داشته‌اند. شاید موضوع حکمرانی را هم به عنوان یک عامل موثر در این زمینه بتوان نام برد که چگونه بین امنیت ملی و منطقه‌ای و استقرار و توسعه سکونتگاه‌ها و فعالیت‌ها رابطه‌ایجاد کرده است. مطالعات نشان می‌دهد در توزیع و تراکم جمعیت تنها یک عامل موثر نیست؛ بلکه همواره مجموعه‌ای از عوامل در یک ارتباط تنگاتنگ تاثیر می‌گذارند. چرا که در این صورت انتظار می‌رود دو نقطه با شرایط یکسان دارای توزیع و تراکم تقریباً یکسان باشند، اما مشاهده می‌شود که چنین امری اتفاق نمی‌افتد. فعالیت‌ها و الگوی آن، بهره‌وری فعالیت‌ها، مسکن و ... که از عوامل اقتصادی به شمار می‌آیند و همچنین عوامل اجتماعی نظیر مذهب، اعتقادات و نژاد در نحوه توزیع و پراکندگی جمعیت موثرند.