دیالوگ دراماتیک در مقام دیالکتیک اندیشگانی با بررسی نمایشنامه آنتیگونه

تقابل نظام اندیشگی، وجه اشتراک فلسفه و درام است. دیالکتیک فلسفی، حاصل تقابل دو اندیشه متضاد و درام نیز حاصل تقابل دو نیروی متکی بر دو خواسته یا اندیشه‌ی متضاد است که منجر به پیشرفت داستان می شود. هگل در بررسی تقابل دراماتیک، اندیشه ی هر یک از طرفین تقابل را حامل بخشی از حقیقت می داند و برای تشریح دیالکتیک دراماتیک، تراژدی آنتیگونه را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در این جستار، به شیوه تحلیلی-توصیفی و با اتکا به نظریه ی دیالکتیک هگل، نسبت میان دیالکتیک فلسفی و دیالوگ دراماتیک را کاویده و انعکاس آن در نمایشنامه آنتیگونه سوفوکل را بررسی کرده ایم. در یک متن دراماتیک، دیالوگ می تواند تقابل میان اندیشه و باور شخصیت ها را آشکار کند و از رهگذر این تقابل، کشمکش پدید آید و درنتیجه‌ی آن، روایت به ساحت درام در آید. اساس نمایش، کشمکش یا تقابل اندیشه و اراده شخصیت هاست. دیالکتیک نیز در اساس، یک فراشد است که در جریان کنش، در دیالوگ تحقق می یابد. به عبارتی، روش دیالکتیک با اتکا به منطق درونی، نظام اندیشگی شخصیت های متقابل را غالباً از طریق دیالوگ آشکار و به صورت یک جریان و پویش مستمر در مسیر تقرب به نتیجه (و کشف حقیقت از طریق این منطق) شکوفا می کند.