بازتاب عرفان در فرش عالمان تصوف کرمان دوره قاجار

قالی‌های تصویری در دوره قاجار جزء پدیده‌های نوظهور و تحولات هنری این دوران محسوب می‌شوند.‌ در این راستا از جمله موضوعات این قالی‌ها، بافتن تصویر شخصیت‌های مذهبی و بزرگان اهل عرفان و تصوف است. در بررسی فرش عالمان تصوف، که یک نمونه خاص، به دلیل حضور چندین شخصیت از بزرگان عالم عرفان در بین نمونه‌های مشابه تلقی می‌شود، ابتدا به توصیف ساختار کلی متن و حاشیه پرداخته و سپس تمرکز بر تفسیر و تبیین متن، معرفی شخصیت‌ها و عناصر نقش بسته در فرش انجام گرفته است. از یافته‌های این پژوهش می‌توان به این نتیجه رهیافت که بافت فرش عالمان تصوف در کرمان عصر قاجار، بی‌شک متاثر از اوضاع و احوال زمانه خویش است ضمن این‌که در این عصر وقایع و حوادث گوناگون که فراز و فرودهایی را پدیدار ساخته‌است منجر به ایجاد تحولاتی اساسی در رویکرد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری این دوران شده‌است. بی تردید ارتباط مردم با اندیشه‌های ناب عرفانی که از دیرباز در ذهن و قلب‌هایشان رسوخ داشته‌است، نه تنها از بین نرفته بلکه مقام والاتری نسبت به دوره‌های پیشین پیدا کرده‌است. مردم دیار کریمان با زدن هرگره بر تار و پود این فرش، و با به تصویر کشیدن عرفای آن دوره و ادوار پیشین به نوعی تکریم خود را نسبت به بزرگان اهل عرفان اعلام داشته‌اند؛ همچنین در پی آن اعتراض و ناخرسندی خود را به بی عدالتی حاکمان وقت ابراز کرده‌اند. پژوهش حاضر از نوع توسعه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته‌است و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای است.