مطالعه‌ی نقش عوامل اجتماعی، سیاسی و اقتصادیِ عصر قاجار در ایجاد سبک طراحی «حسن‌خان شاهرخی»

فرش به عنوان نمودی از اندیشه‌ی بشری در طول تاریخ خود با فراز و نشیب‌هایی روبرو بوده است. دوره‌ی قاجار که منشاء تحولات گسترده‌ای محسوب می‌شود، تاثیرات فراوانی بر هنر این سرزمین گذاشت و مسیر تاریخ هنر ایران را به صورت گسترده‌ای تغییر داد. در همین راستا، مقوله‌ی طراحی فرش نیز، در این دوره تغییر یافت و شاهد ایجاد خاندان‌هایی شد که هر کدام سبک ویژه‌ی خود را داشتند و سهم زیادی از محبوبیت فرش کرمان در زمان قدیم، مدیون آنان است. برجسته‌ترین آنها، «خاندان شاهرخی»؛ و از مهم‌ترین افراد این خاندان نیز، «حسن‌خان» است که از هنرمندان دوره‌ی قاجارمحسوب می‌شود. دراین اجمال، جستارهایی از مقطعی که مصادف است با به قدرت رسیدن ناصرالدین شاه تا اواخر این دوره، مورد بررسی قرار گرفت؛ و سعی در مرور تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران، و تاثیر آنان در شکل‌گیری سبک حسن‌خان شاهرخی بوده است. اطلاعات مورد نیاز، از روش کتابخانه‌ای به دست آمد و در نهایت در شکل توصیفی- تحلیلی ارائه شد. نتایج نشان داد دگرگونی‌های سیاسی اجتماعی و سرازیر شدن مظاهر تمدن و صنعت به ایران- ازجمله چاپ سنگی و عکاسی- و همچنین تاثیرات فرهنگیِ زیادی که از اندیشه‌های غربی ناشی می‌شد، زمینه‌ساز بازنگری عمده‌ای در مباحث هنر، و البته طراحی فرش شد. البته به جهت ارتباطی که هنرهای این دوره- و به خصوص هنر نگارگری و نقاشی با فرش– با هم داشتند، می‌توان بخشی از تغییرات طراحی فرش را ناشی تحولاتی دانست که در نقاشی ایرانی پدید آمد.