مطالعه ای بر طرح جامع شهری در ایران با رویکردی بر طرح های توسعه شهری

الگوی تهیه طرح ‏های شهری در ایران بارها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. البته بدون بحث در مبانی تئوریک ولی مشکلات کاربردی و روش‏های مطالعاتی آن کم وبیش مطرح شده است. بر این اساس، تغییرات صورت گرفته در محتوا و روش‏های نظری طرح ‏های شهری بسیار ناچیز بوده و عمده تغییرات، صوری و عرضی بوده است. به‏عنوان نمونه تغییر عنوان «طرح جامع» پس از انقلاب به «طرح‏های توسعه و عمران و حوزه نفوذ » هیچ اثر محسوسی بر جای نمی‌گذارد، زیرا در مبانی نظری تهیه «طرح جامع» و «طرح توسعه و عمران و حوزه نفوذ» تغییر عمده‌ای صورت نمی‌گیرد. طرح جامع تهران نیز که بنا به ملاحظاتی به «طرح سامان‌دهی» تغییر نام یافت، به طور کامل مطابق الگوی طرح جامع تهیه شد، و در مبانی نظری و روش تهیه آن تغییری بدنبال نداشت. علی‌رغم همه‌ی تمهیداتی که در عناوین طرح‌ها و محتویات آن‌ها صورت گرفته، این طرح‌ها در دست‌یابی به اهداف خود ناموفق بوده‌اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که ضعف ساختاری مدیریت شهری، عدم سلسله‌مراتب در نحوه تصمیم‌گیری و اجرا، بها ندادن به مشارکت مردم در برنامه‌ریزی‌های ملی- منطقه‌ای، مهیا نبودن زمینه‌های مالی اجرای طرح‌ها، عدم توجه به امکانات و موانع مالی و اعتباری مورد نیاز برای اجرای طرح‌ها و عدم توجه کافی به واقعیت‌ها، در تهیه طرح‌ها با ناکارآمدی آن ارتباط متقابل وجود دارد.