تبیین نیازهای آموزشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان در زمینه معارف اسلامی و نقش آن در تربیت دینی دانشجویان

تربیت دینی مهم‌ترین رکن نظام تربیتی و آموزشی کشور ماست. هدف تربیت دینی، پرورش باورها، گرایش‌ها و کنش‌های دینی است. برای تحقق تربیت دینی، عوامل تاثیرگذار گوناگونی وجود دارد که در این مقاله یکی از عوامل موثر ارائه می‌گردد. هدف: مراکز آموزش عالی کشور به‌عنوان اجتماع اندیشمندان و نخبگان می‌توانند در ایفای رسالت «تربیت دینی» نقش موثری ایفا کنند. شایان‌ذکر است که دانشگاه فرهنگیان یکی از نهادهای آموزشی بسیار تاثیرگذار است که در این راستا رسالت خطیری را بر عهده دارد؛ لذا تبیین نیازهای آموزشی اعضای هیئت‌علمی این دانشگاه در زمینه معارف اسلامی، می‌تواند گام مهمی در جهت دستیابی به این رسالت و در نتیجه تحقق تربیت دینی در بین دانشجویان و نهایتاً آحاد جامعه باشد که در واقع هدف اصلی پژوهش حاضر است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است و در انجام آن از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. جامعة آماری بخش کیفی 19 نفر از صاحب‌نظران تعلیم‌وتربیت کشور بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. جامعة آماری بخش کمَی تمامی 181 نفر مدرسین موظف و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان در استان‌های اصفهان، چهارمحال بختیاری، لرستان، یزد، خوزستان و کرمانشاه بود که به روش نمونه‌گیری تصادفی 150 نفر از آنان به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبة نیمه ساختاریافته و پرسش‌نامه محقق ساخته گردآوری گردید. برای تعیین روایی مصاحبه و پرسش‌نامه از روایی محتوا، جهت بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی تاییدی و برای برآورد پایایی پرسش‌نامه از آلفای کرانباخ استفاده شد. یافته‌های کیفی بر اساس مارپیچ تحلیل یافته‌های کیفی و یافته‌های کمی با آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شد. یافته‌ها: طبق نتایج پژوهش در بخش کیفی مهم‌ترین نیازهای آموزشی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه فرهنگیان عبارت‌اند از: 1- فراگیری قرآن به‌منظور پاسخگویی به سوالات دانشجو- معلمان، 2- توانایی انتقال اعتقادات و ارزش‌های دینی- مذهبی و ایجاد باور قلبی به اسلام، 3- آشنایی با منابع و متون ناب و غنی اسلامی (نهج البلاغه، نهج الفصاحه، آثار و روایات، متون و کتب معتبر اسلامی) ، 4- توانایی استنباط و استخراج دلالت‌های تربیتی از منابع اسلامی، 5- آشنایی با فلسفة تعلیم‌وتربیت اسلامی، 6- آشنایی با اهداف تربیت دینی در برنامه درسی دانشجو - معلمان. در بخش کمی مهم‌ترین نیاز آنان در زمینة معارف دینی مربوط به گویة توانایی کاربرد روش‌ها و دلالت‌های تربیتی موجود در قرآن و نهج البلاغه، فراگیری قرآن و نهج البلاغه به‌منظور پاسخگویی به سوالات دانشجو- معلمان، مهارت در به‌روزرسانی دانش دینی دانشجو - معلمان، آشنایی با اهداف دینی و مذهبی در برنامة درسی، توانایی شناخت نیازهای دینی دانشجو - معلمان، نو مفهوم‌شناسی مفاهیم دینی مرتبط با تخصص استاد، توانایی انتقال اعتقادات و ارزش‌های مذهبی و ایجاد باور قلبی به اسلام در دانشجو-معلمان، توانایی ایجاد روح معارف اسلامی در کلاس و تدریس، آشنایی با اصول و مبانی تعلیم‌وتربیت اسلامی بوده است.