نقش گیاه دارویی باریجه در توسعه پایدار روستا (مطالعه موردی روستا شهرآباد شهرستان فیروزکوه)

گیاهان دارویی یکی از منابع بسیار ارزشمند در منابع طبیعی ایران می باشد که در صورت شناخت علمی، توسعه و بهره برداری صحیح می تواند نقش مهمی در سلامت جامعه، اشتغال زایی، صادرات، جلوگیری از مهاجرت و نابسامانی های اجتماعی و زیست محیطی که از مهمترین مولفه های اساسی توسعه پایدار روستای بوده، داشته باشد که از جمله این گیاهان، باریجه بوده که از مهمترین محصولات مرتعی ایران بوده که دارای ارزش های داروئی و صنعتی فراوان و در بسیاری از نقاط کشور یافت می شود منطقه مورد مطالعه مراتع روستای شهرآباد شهرستان فیروزکوه می باشدکه دارای سطحی بالغ بر 2055 هکتار بوده که به مقدار 395 هکتار آن دارای تیپ مرتعی باریجه می باشد. برای تعیین میزان تولید و درآمدزایی باریجه با توجه به برداشت های میدانی انجام شده و تکمیل پرسشنامه، مساحت قابل بهره‌برداری شده حدود 150 هکتار و کل صمغ برداشت شده 1500 کیلوگرم در سال 1399 تعیین شد. با احتساب میزان بهره مالکانه دولتی در سطح بهره برداری شده (480 میلیون ریال) و قیمت فروش باریجه 6500000 ریال به ازای هر کیلوگرم، ارزش ریالی درآمد ناخالص معادل 975000000ریال و کل هزینه بهره برداری 4630000000 ریال برآورد شد. درآمد خالص از برداشت باریجه در یک دوره کامل بهره برداری 5120000 ریال برآورد شد. با توجه به اینکه کارگرهای متخصص غیر بومی بوده لذا با استفاده از کارگرهای غیر مستقیم (بومی) به تعداد 7 نفر به انضمام خرید ابزارآلات برداشت باریجه و ... ، جمعا 150000000ریال، باعث اشتغال-زایی در روستا شود. میزان مبلغ ناشی از قرارداد شورای اسلامی روستا بعنوان مجری طرح با بهره بردار شیرازی 480000000 ریال می باشد که برای کارهای عمرانی و فرهنگی روستا مثل مساجد، تکایا و کتابخانه، هزینه های آسفالت و جدول کشی جاده ها و..... و نیز کمک به افراد نیازمند هزینه می شود. نتایج این مطالعه نشان داده است بهره برداری صمغ باریجه ضمن ایجاد اشتغال‌زایی، از ارزش صادراتی قابل توجهی نیز برخوردار است. در این مقاله سعی شده تا روش های مناسب بهره برداری از باریجه که مانع از بین رفتن این گیاه و کاهش بازدهی آن می شود را شناسایی و مشکلات موجود بر سر راه روستائیان در راستای بهره برداری این گیاه ارزشمند در این روستا بررسی شود.