بررسی تغییرات عناصر غذایی، مقدار روغن و پروتئین در بذور سویای (l. glycine max) تولید شده در خاک دارای نانوذرات اکسید مس

درک انتقال نانوذرات از خاک به گیاهان به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای اکوسیستم‎ها دارای اهمیت ویژه‌ای برای ارزیابی سمیت نانوذرات و اثرات میان نسلی آنها است. در مطالعه حاضر، اثر بالقوه سه اندازه مختلف (25، 50 و 250 نانومتر) نانوذرات اکسید مس در غلظت‌های متفاوت (صفر، 50، 100، 200 و 500 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) در مقایسه با یون‌های مس (cu2+) بر کیفیت بذور سویای کشت شده در خاک بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش کلرید مس (cucl2) به عنوان ترکیب یونی (شاهد مثبت) استفاده شد و عدم افزودن نانوذره به خاک به ‌عنوان شاهد منفی در نظر گرفته شد. نتایج کاهش وابسته به اندازه ذره و غلظت را هنگام قرار گرفتن در معرض نانوذرات اکسید مس بر مقدار روغن و پروتئین و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم بذر سویا نشان داد، و اثرات نانوذره اکسید مس 25 نانومتر در مقایسه با اندازه های بزرگتر cuo-nps و یون‌های cu2+ در اکثر غلظت‌های مورد آزمایش به طور قابل توجهی بیشتر بود. در حالیکه با افزایش غلظت، میزان مس موجود در بذر سویا برای کلیه ترکیبات مس به طور معنی‌داری افزایش یافت، و تیمار 500 میلی‌گرم بر کیلوگرم نانوذره اکسید مس 25 نانومتر موجب افزایش 2 برابری مقدار مس بذر نسبت به شاهد گردید. علاوه بر این، تعداد واکوئل‌های ذخیره کننده پروتئین در جنین بذر گیاهان تحت تاثیر نانوذرات اکسید مس در مقایسه با شاهد تغییری نشان نداد، اما اندازه آن‌ها در مقایسه با شاهد افزایش و ساختار آن‌ها مختل گردید. همچنین، تعداد اجسام روغنی کاهش یافت که در نهایت منجر به کاهش محتوای روغن و پروتئین بذر گردید. کاهش میزان عناصر غذایی، روغن و پروتئین در بذور سویا نشان دهنده پتانسیل سمیت نانوذرات اکسید مس و کاهش کیفیت بذور تولید شده می‌باشد.