بررسی نشانه معناشناسی ساختار روایی داستان «اصلی وکرم» براساس نظریۀ گرمس

داستان اصلی و کرم منظومه‌ی عاشقانه‌ای است که داستان یک عاشق و معشوق را از عشق تا فنای در عشق با زبانی نرم و لطیف بیان می‌کند. این داستان در ادبیات و فرهنگ کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه، روسیه، گرجستان، قفقاز و کشورهای آسیای میانه رواج دارد. در این جستار، ساختار روایی داستان مذکور براساس نظریه‌ی نشانه معناشناسی روایی گرمس مورد تحلیل قرار گرفته است. این نظریه موشکافانه به دنبال کلیت معنایی در نظام‌های گفتمانی است و نشان می‌دهد که از طریق برش متن، معنا به دست می‌آید. در این فرایند معناسازی، کنش و شوش، به عنوان عوامل مهم گفتمانی، باعث شکل‌گیری گفتمان و ایجاد تغییر از وضعیتی به وضعیت دیگر می‌شوند. تحقیق حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی و به روش تحلیل محتوا است و شیوه‌ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و ابزار موردنیاز، فیش‌برداری بوده است. داستان «اصلی و کرم» قابلیت مطالعه از دیدگاه نشانه معناشناسی نوین را دارد. در این داستان کرم به دنبال عشق خود و تغییر وضعیت روحی خویش است. این تغییر ناخودآگاه در باغی، با کنش دیدار تصادفی آن دو و متعاقب آن، شوش‌های گرم احساسی دیگر بروز می‌یابد. نتایج یافته‌ها نشان می‌دهند که 1. فرایند اصلی معناساز داستان از نوع روایت‌گری و گذشته‌نگر می‌باشد. 2. پیام‌های اخلاقی و فرهنگی (همانند: نوع‌دوستی، وفای به عهد، مهربانی، گذشت، عبور عشق از مرزهای مذهب و فرهنگ و همت تا رسیدن به مطلوب و ....) وجود دارد که نشان دهنده‌ی محتوای مطلوب داستان است. 3. می‌توان اذعان نمود که امروزه شکاف عمیقی میان فرهنگ، اخلاق و مذهب وجود دارد که این مولفه‌ها می‌تواند سد راه مسایل عاشقی قرار گیرند.