تحلیلی بر چیستی و چرایی تفاخر و مفاخره در شعر معاصر فارسی با تکیه بر اشعار شهریار تبریزی

مفاخره و مفاخره‌سرایی یکی از انواع ادبی دیرینه و ریشه‌ای و بسیار پربار و تاثیرگذار در میراث ادبی پارسی‌زبانان است. نخستین شعر پارسی ثبت شده در تذکره‌های کهن که منسوب به بهرام پنجم، ملقب به بهرام گور ساسانی است، مشتمل بر مفاخره‌سرایی است و از آن پس نیز در آثار تک‌تک شاعران پارسی‌گو می‌توان نمونه‌های درخشانی از مفاخره را مشاهده کرد. در این نوع ادبی، شاعر می‏کوشد تا شایستگی‌های خویش را برای دیگران تبیین و تصویر کند و در این مسیر از اغراق که در ذات ادبیات است، بهرۀ وافر می‌برد. در این مقاله تلاش می‏شود که با روش تحلیلی و توصیفی و با اتکا به داده‌های کتابخانه‌ای، نخست با نگاه افکندن به ریشه‌های مفاخره در اادبیات فارسی و نخستین نمونه‌های شعر مفاخره، سنگ‌بنای این نوع ادبی به درستی مشخص شود و با تکیه بر آن، مفاخره در ادب معاصر پارسی به نحوی بهتر تحلیل شود. سپس با پل زدن از میراث قدما به ادب معاصر پارسی و با نگاه به اوضاع و احوال سیاسی، فرهنگی، فکری و اجتماعی ایران معاصر و با تکیه بر شعر محمدحسین شهریار تبریزی، نوع ادبی مفاخره در شعر معاصر فارسی بررسی می‌شود. نتیجۀ بررسی‌ها نشان می‌دهد که شهریار چنان‌که از نام وی برمی‌آید، خود را شهریار شعر معاصر فارسی می‌داند و در بسی از سروده‌های خود بدین شهریاری، تفاخر می‌ورزد.