رهیافت عنصر ایمان در اندیشه مولانا با تکیه برمثنوی معنوی

ایمان (در معنی تصدیق و باور داشتن) جوهرِ دیانت است و معیاری است برای شناختِ حقیقتِ دین یا تَن دادن به مناسک و عادات. در آموزه‌های اسلامی نیز همواره به ارزش ایمان و دینداریِ توام با این ویژگیِ ارزشمند قلبی و اعتقادی، تاکید شده است. علاوه بر این، در عرفان اسلامی نیز عنصرِ ایمان، شامل اعتراف به زبان و اخلاص قلبی تعبیر شده است و آن را از عمل و طاعت، منفکّ نمی‌دانند. در میان عرفای مسلمان، مولانا در زمرۀ کسانی است که ایمان و عمل را توامان، شرط وصول به حقیقتِ الهی می‌داند؛ در نگاهِ او عنصر ایمان، بسیار گسترده‌تر از مفهوم اسلام است و چنین اندیشه‌ای را اگرچه بر بستر تعالیمِ کلامی اشعریّه بیان می‌کند امّا منحصر به آن نمی‌مانَد بلکه بسیار فراتر و گسترده‌تر، تمام دیانت اسلام را مدّنظر قرار می‌دهد؛ در نگاهِ او، ایمان حقیقتیْ قلبی و تجربه‌ای شهودی است که خاستگاهِ آن، معرفتِ فطریِ انسان به خدا است و برای رسیدن به حقیقت آن، باید از ظواهرِ اعمال گذشت و به مغزِ دین رسید.مقالۀ حاضر با رویکردِ توصیفی/ تحلیلی، کوششی است برای بررسی عنصر ایمان و ارتباط آن با دیانت، تقوا، عشق، کشف و شهود، عالَم غیب، اخلاق و... در مثنوی معنوی. دامنۀ مطالعه نیز تمام شش دفتر مثنوی را شامل می‌شود.نتایج تحقیق نشان می‌دهد در نگاه مولانا، انسان فقط با شناخت می‌تواند به ایمان حقیقی دست یابد و البته ایمان نیز باید واجد درک و بینشی متعالی باشد وگرنه ایمانِ خشکِ استدلالی، نه تنها سببِ رستگاری نمی‌شود بلکه به زعمِ مولانا، مظهرِ حجابِ نورانی خواهد بود.