تاثیر تحولات اجتماعی عصر مشروطه بر اشعار ایرج میرزا

فردگرایی و اومانیسم بعنوان اندیشه های نو مقارن قرن نوزدهم در ایران رواج یافت. انقلاب مشروطه که می‌تواند انقلابی سیاسی_ اجتماعی قلمداد شود، در پی تحقق خواست مردم برای برقراری حکومت قانون بود. حاکمیت ملی، آزادی و برابری از مفاهیمی هستند که مقارن اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه مطرح شدند و مردم را علیه نظام استبدادی بسیج کردند. مقاله حاضر درصدد بررسی میزان تاثیر گذاری این موارد در ساختار اشعار ایرج میرزا است؛ از راه ترکیبات وصفی که یکی از هزاران مصداق ساختار است طبقه اجتماعی ایرج میرزا و نقش تعلق او به آن طبقه، در تاثیرپذیری از این مقولات بررسی شده است. تحقیق حاضر به استناد آمار نشان می‌دهد 18 درصد ترکیبات وصفی شاعر ناظر به زندگی اشرافی اوست و در برابر آن 7.4 درصد ترکیبات مبتنی بر فقر است. پس او که خود از طبقه اشراف است اعتقادی به برابری طبقات ندارد. آزادی در زبان اشعارش بیشترین نمود و تاثیر ساختاری را نهاده است. نسبت ترکیبات او در ستایش شاه به ترکیبات با محوریت مردم 3 به1 است .وطن پرستی هم تنها 7صدم درصد ترکیبات اشعار او را شامل می‌شود .پس نمی‌تواند معتقد به حاکمیت ملی باشد . طبقه اجتماعی و جهان‌بینی او هم این مورد را تایید می کند.