مبانی شرح نویسی بر غزل سنایی

برای نوشتن یک شرح مناسب برای یک متن باید نکاتی مورد توجه قرار گیرد، از جمله: 1- تعیین هدف از شرح یک متن. 2- توجه به سطح مخاطبی که آن متن برای او شرح می شود.3- توجه به ارزش گذاری متن مورد شرح.در شرح نویسی ابتدا باید به سه عامل: انتخاب متن، تعیین هدف و حوزة مخاطبان توجه شود تا مشروح دچار پراکندگی نشود و بتوان با توجه به سطح مخاطبان هر متن روش خاصی را برای شرح آن در نظر گرفت. پس از توجه به این نکات باید به عناصر تشکیل دهندة متن در لفظ و معنی توجه کردکه عبارتند از: 1- مفردات و ترکیبات 2- اصطلاحات 3- نکات ادبی و دستوری 4- تلمیحات 5- نکات بلاغی که در تعیین درصد کاربرد هر کدام از این عوامل برای شرح یک متن در انتخاب روش مناسب برای شرح آن تاثیر دارد. در این پژوهش وضعیت کاربرد این عناصر در غزلیاتسنایی به عنوان یکی از اولین تجربیات غزلسرایی در عرصة غزل عرفانی مورد بررسی قرار گرفته که پس از بررسی 10 غزل از میان غزلیات این شاعر مشخص شده است که از میان تمام این عناصر توجه به نکات بلاغی از اهمیت بیشتری برخوردار است و حدود 5/63% از عناصر مورد بررسی متعلق به نکات بلاغی و 4 عنصر دیگر تنها حدود46% از این آمار را به خود اختصاص می دهند البته در بین این نکات بلاغی نیز توجه به مباحث معانی در ابیات سنایی با بسامد 37% بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهد و سایر عناصر درصد کمتری دارند.