دیدگاه مشترک به عشق و بررسی حقوق زن در اشعار نزار قبابی و سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی بزرگ شاعر معاصر، یکی از ستون‌های شعر نوین فارسی است. بخشی مهم از میراث شعری سیمین بهبهانی را تغنیات، غزل‌ها و اشعار عاشقانه او بر‌می‌سازد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی به مقایسه مضامین عاشقانه و توجه به معشوق زمینی دراشعار این دو شاعر پرداخته ابتدا به ارایه تعریفی مختصر از عشق و همچنین مختصری از زندگینامه مهدی اخوان ثالث و نزار قبانی پرداخته و در ادامه مضامین مشترک در شعر دو شاعر را با ارایه نمونه‌های شعری بررسی کرده است. این پژوهش می‌نمایاند که میان دیدگاه دو شاعر نسبت به معشوق زمینی تفاوت‌ها و شباهت‌هایی وجود دارد. هر دو شاعر عشق را سرنوشتی محتوم می‌دانند و نسبت به معشوق زمینی نظری ایجابی دارند.سیمین بهبهانی و نزار قبانی از چهره های شاخص شاعران نوستالژیک ادبیات معاصرند که بنا بر ضرورت و نیاز جامعه ای که در آن زیسته اند، به سرودن اشعار عاشقانه پرداخته اند. عشق در اشعار این دو شاعر از سطح محدود عواطف دو انسان نسبت به هم فراتر رفته و به عقیده ای مستحکم برای نجات بشریت از غم و اندوه ها و ساختن مدینه فاضله بدل گشته و در حقیقت، جوهره حقیقی نجات انسان و انسانیت شده است. این دو شاعر بین وجدان و عشق فردی و جمعی خویش پیوند برقرار کرده اند که این مهم در اشعار نزار قبانی بارزتر است. از این رو، در عاشقانه هایشان از عشق به وطن، آزادی و انسانیت سخن گفته اند که نگرش رمانتیک و در عین حال، واقع گرایانه آن ها با زبان نرم و زلال شعریشان بر اثر گذاری این اشعار در بین مخاطبین می افزاید. سیمین بهبهانی و نزارقبانی از چهره های شاخص شاعران نوستالژیک ادبیات معاصرند که بنا بر ضرورت و نیاز جامعه ای که در آن زیسته اند، به سرودن اشعار عاشقانه پرداخته اند. عشق در اشعار این دو شاعر از سطح محدود عواطف دو انسان نسبت به هم فراتر رفته و به عقیده ای مستحکم برای نجات بشریت از غم و اندوه ها و ساختن مدینه فاضله بدل گشته و در حقیقت، جوهره حقیقی نجات انسان و انسانیت شده است.. از این رو، در عاشقانه هایشان از عشق به وطن، آزادی و انسانیت سخن گفته اند که نگرش رمانتیک و در عین حال، واقع گرایانه آن ها با زبان نرم و زلال شعریشان بر اثر گذاری این اشعار در بین مخاطبین می افزاید. تاکید اغلب شاعران بر مفهوم عشق با وجود همه ناکامی ها و سختی ها از آن روی بوده که عشق و محبت در سامان دهی جامعه آرمانی و ایجاد سلامت روانی جامعه موثر است باتوجه به این مهم این جستار در پی آن است تا با روش توصیفی تحلیلی به بررسی شاخصه های عشق در اشعار این دو شاعر پرداخته و گوشه ای از افکار و تلاش های این دو ادیب را در جهت تعالی جامعه شان بازگو کنددر ادبیات معاصر ایران و عرب در شاخه شعر غنایی، سیمین بهبهانی و نزار قبانی دو شاعر مطرح و نام آشنا به شمار می روند. عشق،کهن ترین و در عین حال، پیچیده ترین مضمون ادبیات غنایی، در شعر این دو شاعر نمودی عینی دارد .نزار قبانی،شاعر زن و شراب، نگاه سنتی و مدرن را در مورد زن و عشق با هم تلفیق کرده و تصویری جدید از معشوقه ارایه داده است، تصویری که هدف غایی آن تلطیف نگاه مردسالار جامعه عرب نسبت به زن است.زبان شعر او نیز بسیار لطیف و عام فهم است، به گونه ای که جامعه در شکل های مختلف به خوبی با آن ارتباط برقرار کرده است.در شعرسیمین بهبهانی اگر چه معشوق به اندازه شعر نزار قبانی حضور و نمود ندارد، اما آمیزش نگاه سنتی و مدرن به خوبی نمایان است.سیمین بهبهانی از یک سو پایبند به جریان شعر غنایی سنتی است.بر این اساس، در شعر او معشوق هنوز تیپیک و کلیشه ای است. از سوی دیگر، شخصیت زن به فراتر از مرزهای تن ارتقا یافته است. زبان سهل ممتنعِ سیمین بهبهانی از دیگر مواردی است که باعث شباهت ویژگی های شعر وی با نزار قبانی می گردد. این مقاله می کوشد مضامین عاشقانه را در دو اشعار شاعر تغزلی معاصر مورد مطالعه قرار دهد و ویژگی های عشق و معشوق را در آثار آن ها مقایسه کند . دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد خدابنده