پژوهشی در هنجارگریزی معنایی شعر محمدعلی سپانلو

فرمالیسم به عنوان یکی از مکاتب ادبی معاصر، در شعر بر آشنایی زدایی و غریب سازی تاکید کرده و زبان شعر را زبانی هنجارگریز می داند. شعر را حاصل «رستاخیز واژگان» و انحراف از نرم می داند و انواع هنجارگریزی و انحراف از نرم را در زبان شعر ، تبیین می کند. انواع هنجارگریزی های معنایی، واژگانی، آوایی، نحوی و ... در زبان شعر دیده می شود که مجموعه این عوامل سبب برجسته سازی زبان شعر و مایه غرابت و تمایز و تشخص آن می شود. هنجارگریزی معنایی یکی از انواع این هنجارگریزی هاست که در شکل گیری شکل نقشی مهم و قابل توجه دارد. انواع هنجارگریزی معنایی همچون تشبیه، استعاره، پاراد.وکس، حسامیزی و ... در شعر شاعران کاربرد دارند. در پژوهش حاضر هنجارگریزی معنایی در شعر محمدعلی سپانلو مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است و انواع هنجارگریزی معنایی همچون تشبیه، استعاهر، استعاره تبعیه و حسامیزی که از میان انواع هنجارگریزی های معنایی کاربدر گسترده تری در شعر سپانلو دارند مورد بررسی و کاوش قرار گرفته اند. نتیجه بحث روشن می سازد که سپانلو نیز برای تشخص و غرابت شعرش و غنای بعد ادبیت کلامش از انواع هنجارگریزی معنایی، بهره برده است و با ساخت و پرداخت انواع تصاویر نو و بدیع، در ادبیت کلام خویش کوشیده است.