بررسی رمان‌ پرنده من از فریبا وفی براساس الگوی چهارگانه آلن شوالتر

از زمان تدوین اعلامیة حقوق بشر در قرن هجدهم، مسالة توجه به حقوق زنان موردبحث قرار گرفت، اما به‌طور رسمی در قرن نوزدهم هم‌صدا علیه فئودالیسم تلاش برای احقاق حقوق برابر زنان با مردان بیشتر شد. پس‌ازآن اندیشة فمنیسم به‌سرعت گسترش یافت و نظریه‌پردازانی به تشریح اهداف و ویژگی‌های آن پرداختند. در ایران نیز نویسندگانی به‌ویژه از میان زنان برخاستند و آثار انتقادی و روشنفکرانة خود را در قالب رمان‌هایی نوشتند و در آن وضعیت زنان و مشکلات آنان در فرهنگ مردسالاری را نگاشتند. یکی از این نویسندگان «فریبا وفی» است که در رمان‌هایش ازجمله «پرنده من» مسائل زنان را بازگو کرده است. در این جستار پژوهشی کوشیده‌ایم با روش توصیفی تحلیلی به بررسی زمینه‌های برجسته فکری رمان «پرنده من» با توجه به رویکردهای چهارگانه نقد «آلن شوالتر» اعم از رویکرد زیست‌شناختی، فرهنگی، روانکاوانه و زبانی بپردازیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در این پژوهش نشان می‌دهد که نویسنده در نشان دادن جنبه‌های زیست شناسانه زنانه تا حدی به جزئیات پرداخته است. در بخش رویکرد روانکاوانه، حسادت، انعطاف‌پذیری و پرحرفی زنان بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است؛ و در بخش رویکرد فرهنگی، فریبا وفی تلاش می‌کند با انواع خشونت نسبت به زنان در جامعه، جامعه مردسالار را زیر سوال ببرد و نتایج این مسئله را در ارتباط با زنان داستان خود مطرح کند. تا جایی که می‌توان گفت که از بین رویکردهای چهارگانه شوالتر وفی بیشترین تاکید را بررویکرد فرهنگی داشته است. برجستگی و بسامد زیاد بخش‌های مختلف این رویکردها در رمان بستری مناسب برای اثبات فمینیست بودن این اثر است.