بازتاب بیانی و بدیعی اصطالحات فقهی درکلیات سعدی

تربیت سعدی در یک خا نوادۀ دینی وتحصیل او در نظامیۀ بغداد که با محوریت علوم دینی به ویژه فقه ،کلام ،تفسیرو حدیث اداره می شد،طبیعت و روان شاعر شیراز را با عناصر مذهبی عجین کرد.فقه از جمله معارفی بود که سعدی به همراه دیگر علوم آموخت وبعدها این دانشها و اصطلاحات مربوط به آنها را درکلام خود منعکس ساخت.توان گفت اصطلاحات و اشارات فقهی در آثار سعدی یکی از بن مایه های اندیشه و سخن سعدی است،چراکه او با پشتوانۀ این علم و کاربرد بسیار طبیعی آن در بافتار سخن،گاه اندیشۀخاص خود را چنان برخواننده تفهیم میکند که او اثری از تحمیل عقیده در آن نمییابد؛ به ویژه که با اتکا به دین برهانی بر اندیشه اش میآورد تا ذهن و ضمیر مخاطب را تصرف کرده،با فکرش همسو گرداند.به دلیل همین پشتوانۀ دینی-فقهی کلام او تا به حدی قبول مییابد که در زبان عامه حکم مثل سایر را پیدا میکند.اصطلاحات فقهی در آثار سعدی در زمینه های:امور عبادی،امورمالی،قضاوداوری،بازیها و سرگرمیهاونکاح و طلاق به کار رفته است که بیشتر کاربردها همراه با زیباییهای ادبی است و همین نکته سبب شده خواننده از دیدن صرف اصطلاحات یک علم در آثار او دچار ملال نشود.موضوع این مقاله تدقیق در اصطلاحات فقهی به کاررفته در سخن سعدی است که این اصطلاحات چگونه با کاربرد طبیعی در بافت کلام و همراه شدن با زیباییهای بلاغی منجر به حسن تاثیر سخن سعدی در خوانندگان آثارش شده است.ازمیان زیبایی های ادبی به کار رفته برمحمل اصطلاحات فقهی میتوان ازتشبیه،مجاز،کنایه،استعاره،تشخیص،تلمیح،برخی از اقسام جناس،تمثیل،ارسال المثل،سجع وحل را نام برد.