پارادوکسیکال تشبیه و تنزیه در حدیقه الحقیقه سنایی و کشف الاسرار میبدی

چکیدهحکیم سنایی و رشیدالدین میبدی از جمله متکلم عارفانی هستند که آثارشان نقطة عطفی در میراث گرانقدر عرفانی ما محسوب می شود. حجم عظیمی از گفتار این دو به مسائل مهم کلامی نظیر اسماء و صفات الهی و تشبیه و تنزیه حق تعالی اختصاص یافته است.این مقاله بر آن است با بررسی حدیقة الحقیقة که نمایندة اعتقادات عرفانی و کلامی سنایی است و نیز تفسیرکشف الاسرار که تعالیم و دیدگاه های کلامی و عرفانی میبدی را در قالب تفسیر بیان می کند، به مقایسة و تطبیق آرای کلامی عرفانی این دو شخصیت عرفانی در باب مسئلة تشبیه و تنزیه و وجوه اشتراک و افتراق نظرهای آنان بپردازد و با تبیین جایگاه حقیقی و ارزش و اهمیت این دو اصطلاح در ساختار فکری آن دو، زمینه را برای فهم و درک درست تر مفهوم تشبیه و تنزیه در حدیقة سنایی و تفسیر کشف الاسرار فراهم سازد. این پژوهش با روش تحقیق، کتابخانه ای انجام شده و نوع آن توصیفی تحلیلی است و به این پرسش پاسخ می دهد که سنایی و میبدی در بحث مفهوم حضرت حق در مقام الاهیت و واحدیت، انگارة تشبیهی دارند یا تنزیهی؟ یا با تلفیق تشبیه و تنزیه رویکردی پاردوکسیکال (تشبیه در عین تنزیه و تنزیه در عین تشبیه) در این حوزه دارند؟