مولفه های گوتیک در هزار و یک شب نو و پریباد

ادبیات گوتیک گونۀ ادبی است که در اواخر دهۀ 1700 میلادی به عنوان بخشی از جنبش رمانتیسم ظهور یافت. در ابتدا اصطلاح گوتیک صفت نسبیِ قبیله ای آلمانی به نام گُت بوده است. بعدها این واژه به اهالی آلمان اطلاق شد و رفته رفته برای توصیف هنر معماری قرون وسطی به کار رفت. تاثیرپذیری نویسندگان از خصوصیات معماری این دوره در محیط داستان سبب شد آثار ادبی مختلفی در این زمینه پدید آید. اولین بار هوراس والپول در سال 1764 با الهام از معماری قصرها و قلعه ها، داستان قلعۀ اترانتو را نوشت. سالها بعد چارلز دیکنز، ویلیام فاکنر، ادگار آلن پو و ... داستانهای دلهره آور به سبک والپول نوشتند. امروزه نیز در ادبیات و هنر رگه هایی از گوتیک دیده می شود.از داستان نویسان ایرانی که از سبک گوتیک تاثیر پذیرفته اند می توان به هدایت، ساعدی، چوبک، بهرام صادقی، مندنی پور و ابوتراب خسروی و ... اشاره کرد. در داستانهای گوتیک ذهن خواننده با فضایی آمیخته از ترس و حیرت روبرو می شود. در این متون نویسنده برای آفرینش صحنه های هراسناک از پدیده هایی نظیر اشباح، ارواح، هیولاها، جادوگران و ... در مکانهایی نظیر گورستان-ها، خرابه ها و ... بهره می برد. سکوت سنگین شبانه، صداهای مرموز و اسرار انگیز، شنیده شدن صداهای وهمناک و قطع ناگهانی آنها و هر آنچه بر ترسناکی فضای داستان بیفزاید، مورد علاقۀ داستان نویسان گوتیک است. این نوشتار به بررسی مولفه های گوتیک در داستان «هزار و یک شب نو» و«پریباد» از محمدعلی علومی می پردازد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحقیقی است. مطالعۀ دو اثر نشان می دهد در «هزار و یک شب نو» به سبب ماهیت طنزی آن، گوتیک جلوۀ کمتری دارد؛ اما در جای جای داستان «پریباد» رگه هایی از آن مشاهده می شود.