ضیافت در نگاه و نظر صوفیان

عرفان و تصوف و جنبه‌های مختلف آن در شمار موضوعاتی است که به‌خاطر ظرفیت‌های بالایی که برای پژوهش، نقد و بررسی دارد، از دیرباز بسیار موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته. سال‌هاست در این سرزمین عرفا و صوفیه سلسله‌جنبان جریان‌های مختلفی بوده‌اند و میراث آن‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شده تا امروز که این میراث در اختیار ما قرار گرفته است. موضوعات مرتبط با حوزة عرفان و تصوف باتوجه‌به قدمت و اهمیتی که دارند هماره دست‌مایة انواع پژوهش‌های ادبی، جامعه‌شناختی، دینی و ... بوده و آثار ارزشمندی در این زمینه به رشتة تحریر درآمده. هرکدام از پژوهش‌هایی که در این حوزه انجام شده، از منظرهای گوناگون به تبیین موضوع پرداخته‌اند و جنبه‌های مختلف و دیریاب این نحله را مورد نقد و بررسی قرارداده اند. اما شاید یکی از جنبه‌های مهم «تصوف» که کمتر موردتوجه و دقت پژوهشگران قرار گرفته، انجام پژوهش مستقل در مورد، سلوک و طریقت خاص صوفیان، آداب و نمودهای اجتماعی آن مانند: فتوت، صدقه، نکاح، سفر، صحبت، ضیافت و... باشد. قطعاً توجه به این موضوعات در شناخت هرچه بهتر مبانی عرفان و تصوف و تبیین جنبه‌های کمتر شناخته‌شده به دانش‌پژوهان و پژوهشگران کمک شایانی خواهد کرد. به همین جهت در این مقاله برآنیم به‌صورت مختصر و گذرا به یکی از نمودهای اجتماعی «عرفان» و «تصوف» یعنی مبحث ضیافت، ارزش و جایگاه آن نزد صوفیه، تبیین مرز بین «صحبت» و «ضیافت» ، آداب آن و دلایل متصوفه برای به‌جا آوردن این آداب، تاثیرات اجتماعی ضیافت، دلایل توجه صوفیان به ضیافت و رابطة بین ضیافت و کرامت در متون منثور صوفیانه بپردازیم و با توصیف کم و کیف مطالب گامی کوچک در جهت تبیین موضوع برداریم.