جنایات ارتکابی علیه غیرنظامیان در کشور عراق و سوریه از منظر حقوق بین الملل

در طی دهه‌های اخیر جنایات علیه غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه که از آنها برای رسیدن به اهداف مورد نظر از سوی ناقضین انجام می‌پذیرد، امری شناخته شده و بدیهی است. این قربانیان که اکثریت در وضعیت جسمی و روحی شدید و شکننده‌ای قرار دارند نیازمند حمایت ویژه و فوری از سوی جامعه جهانی هستند. متاسفانه شاهد آن هستیم که این حمایت‌ها در چارچوب محاکم کیفری بین‌المللی اغلب حمایتی ضعیف است، به نحوی که اگر به حمایت اساسنامه‌ای از آنها اکتفا شود، کفه حمایت به نفع متهمان خواهد بود. یکی از بازیگرانی که نقش مهم و سازنده‌ای در حمایت از این قربانیان طی سال‌های اخیر داشته است، سازمان‌های غیردولتی بین المللی است که در این زمینه توانایی چشمگیری برای به توازن کشاندن این رابطه و حمایت از قربانیان در رسیدگی‌های کیفری دارند که این مهم، یکی از اهداف اصلی پژوهش حاضر است. روش در این تحقیق توصیفی- تحلیلی می‌باشد. نگارنده در این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سئوال اصلی است که؛ رویکرد جامعه جهانی نسبت به جنایات ارتکابی علیه غیرنظامیان در کشور عراق و سوریه بر چه اساسی است؟ و سازمان‌های غیردولتی در حمایت از قربانیان جنایات جنگی (نمونه موردی: عراق و سوریه) چه نقش و جایگاهی دارند؟. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که سازمان‌های غیردولتی از سویی با حضور هرچه بیشتر و فعال‌تر به قربانیان اعتماد بیشتری برای اقامه دعوا و جبران خسارت می‌دهند و از سوی دیگر، به دلیل دستور کار اغلب آنها برای مبارزه با بی کیفری نقش بازدارندگی نیز خواهند داشت. درنهایت باید گفت که حمایت از حقوق غیرنظامیان ناشی از جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه به ویژه سوریه، عراق و یمن، همواره مورد انتقاد بوده و نقض مفاد اسناد و کنوانسیون‌ها، از سوی دولت‌های متخاصم به کرات اتفاق افتاده است. همچنین به نظر می رسد در حقوق بین الملل کیفری از یک سو درخصوص چارچوب مفهومی جنایات جنگی وحدت نظر وجود ندارد و از سوی دیگر در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی هیچ مقرره ای در زمینه مناسبات ابعاد جنایات جنگی و به طور کلی ترسیم تمایز میان جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت و جنایت نسل زدایی وجود ندارد.