بررسی جرم محاربه و مقایسه آن با افساد فی‌الارض در اندیشه فقها و حقوقدانان

محاربه و افساد فی‌الارض از آن دسته جرائمی به شمار می روند که در جهت حفظ امنیت و آسایش عمومی جرم انگاری شده و مرتکبین این جرائم، مستحق مجازات دانسته شده اند. در آموزه های قرآن نیز به این دو جرم تصریح‌شده و بر همین اساس است که در فقه از آن بحث شده و در قوانین کیفری نیز از سوی قانون‌گذار برای آن‌ها، مجازات مقرّر گردیده است. قرابت معنایی این دو بزه به‌گونه‌ای است که برخی فقها قائل به یکسان بودن محاربه و افساد فی‌الارض شده اند؛ همچنین قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 نیز این دو جرم را به‌عنوان یکی از جرائم مستوجب حدّ برشمرده بود؛ اما در مقابل برخی دیگر از فقها قائل به وجود ارتباط عموم و خصوص من وجه میان آن‌ها بوده و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز محاربه و افساد فی‌الارض را به‌صورت دو جرم جداگانه و مستقل از هم بیان کرده است. این مطلب اثبات‌کننده بایستگی بحث از موضوع محاربه و افساد فی‌الارض و ارتباط موجود بین این دو جرم می‌باشد. این نوشتار که باهدف تبیین ماهیت محاربه و افساد فی‌الارض و نسبت این دو به نگارش درآمده، به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که چه ارتباطی بین دو عنوان مجرمانه ی محاربه و افساد فی‌الارض وجود دارد. دستاورد حاصل از این پژوهش این است که از منظر فقهای معاصر و همچنین بر اساس قوانین مدوّن از سوی قانون‌گذار، بین این دو جرم، رابطه عموم و خصوص من وجه برقرار است.