اعتبار توافق بر صلاحیت دادگاه منتخب و سلب آن در حقوق ایران،روابط بین المللی و رویه قضایی

اگر چه بر اساس اصل آزادی اراده در مورد شرط انتخاب قانون حاکم کم و بیش اتفاق نظر وجود دارد ولی در مورد اعتبار انتخاب دادگاه معین برای رسیدگی به دعاوی طرفین، به قوانین کشور مورد توافق بستگی دارد. هدف از شرط انتخاب مرجع رسیدگی اعطای صلاحیت انحصاری به دادگاه منتخب و جلوگیری از اعمال صلاحیت دادگاههای دیگر برای حل و فصل اختلافات قراردادی است که می تواند بصورت شرط ضمن عقد در قراردادها پیش بینی گردد. امروزه توافق در مورد دادگاه صالح از نظر صلاحیت بین المللی امر پذیرفته و مرسوم است امری که در حقوق دادرسی مدنی ایران پدیده ای بدیع محسوب می شود. هر چند در ابواب فقه مباحث خاصی درباره تعارض قوانین و یا تعارض دادگاهها نمیتوان یافت ولی اگر دو نفر با توافق نزد قاضی رفتند، یکی از آنها حق عدول ندارد و انتخاب قاضی در اختیار طرفین است. صلاحیت مبتنی بر توافق که در حقوق اتحادیه اروپا و ایالات متحده پذیرفته شده است، در حقوق ایران فقط در قانون حمایت خانواده تصریح شده است هر چند عده ای از حقوقدانان اعمال حاکمیت اراده در صلاحیت قضایی را مغایر با نظم عمومی می دانند ولی در خصوص اعتبار سلب صلاحیت توافقی از دادگاههای ایران تردیدهایی وجود دارد.