مطالعه تطبیقی قیاس از دیدگاه مذاهب اسلامی

مسئله قیاس از اختلافات نظری معروف میان تشیع و تسنن است. در مذهب شیعه به جهت وجود روایات فراوانی از ائمه که به ثبوت از قیاس نهی کرده است قیاس معتبر نیست؛ اما اهل سنت آن را معتبر می‌دانند. اکثریت فقهای شیعه، قیاس اولویت، قیاس منصوص العله و تنقیح مناط را معتبر می‌دانند. قیاس اقسام مختلفی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: قیاس مَنصوص العله، قیاس مُستَنبَطُ العله، قیاس اولویت و تنقیح مناط. در خصوص قیاس مُستَنبَطُ العله، میان عالمان شیعه و سنی اختلاف نظر وجود دارد. شیعیان با تکیه بر روایات ائمه، آن را معتبر نمی‌دانند؛ اما اهل سنت برای آن اعتبار قائل‌اند. نخستین کسی که از قیاس به‌صورت گسترده در فقه استفاده کرد، ابوحنیفه بود. بیشتر عالمان شیعه، قیاس مَنصوص العله، قیاس اولویت و تنقیح مناط را معتبر می‌دانند.