بررسی تطبیقی اصل حاکمیت اراده در داوری داخلی و داوری تجاری بین المللی

در پژوهش پیش رو به روش توصیفی تطبیقی به بررسی اصل حاکمیت اراده در داوری داخلی و داوری تجاری بین المللی پرداخته شده است. امروزه یکی از راههای حل و فصل اختلافات در دعاوی، به خصوص دعاوی تجاری و سرمایه گذاری، استفاده از شرط داوری است. حل و فصل اختلافات از طریق داوری دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به رسیدگی در محاکم دادگستری است. در مواردی که قراردادها با اتباع کشورهای دیگر منعقد می شود هیچ یک از طرفین تمایلی ندارند تا اختلافات خود را به محاکم کشور طرف قرارداد ببرند، چرا که اولا ممکن است که به قانون آن کشور تسلط نداشته باشند، که همین امر مشمول هزینه های بسیاری از جمله گرفتن وکیل یا مشاور آگاه به قوانین می شود، ثانیا ممکن است قانون آن کشور را مناسب و کار آمد ندانند و ثالثا ممکن است محاکم آن کشور را بی طرف ندانند. از این رو ترجیح می دهند که در قراردادهای منعقده میان خود از شرط داوری استفاده کنند تا در هنگام بروز اختلاف مجبور نباشند که برای حل اختلاف قراردادی خود به محاکم کشور طرف مقابل رجوع کنند.لازم به ذکر است که مبنای قراردادی داوری و به تبع آن، نقش بنیادی اصل آزادی اراده، به ویژه در داوری تجاری بین المللی غیر قابل انکار است. ولی آزادی اراده طرفها مطلق نیست و طرفین در مراحل مختلف فرایند داوری با برخی محدودیت ها مواجه هستند. طرفین قرارداد داوری ممکن است به جای انتخاب «قانون» یک کشور، «قواعد حقوقی» را به عنوان قانون حاکم بر دعوای خود برگزینند.لذا انتخاب قواعد حقوقی توسط طرفین تنها در صورتی ممکن می باشد که قواعد حل تعارض قابل اعمال، چنین اختیاری را به آنان اعطا نماید. اصل حاکمیت اراده طرفین در انتخاب قواعد حقوقی در برخی از اسناد و قوانین به رسمیت شناخته شده است.