اصول و مبانی مدیریت از منظر فقه

حقیقت فقه که از زلال کتاب و سنت تغذیه میکند، برنامه دین برای زندگی انسان است و تامین کننده سعادت دنیوی و اخروی آنان در ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی و جسمی و روحی است و بشر را به مقامات عالی انسانی و بهره مندی از نعمت بزرگ رضا و خشنودی خداوند تبارک وتعالی رهنمون می سازد. فقه راهنمای عمل انسان مسلمان مطابق فرهنگ اسلامی بوده و زندگی شخصی و اجتماعی او را فرامیگیرد. با توجه به تحولات و پیشرفتهای حاصلشده در علوم بشری، فقه مطلوب، افزون بر غنای نظری فقه موجود، باید در مقام عمل نیز کارآیی و گره گشایی بیشتری داشته و ورود گسترده تری به ویژه در عرصه اجتماع بنماید؛ به خصوص پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی که فقه اهلبیت با تمام قامت وارد زندگی انسان ها و اجتماع شده و هماوردی با سایر نظریه ها و اندیشه های ساخته و پرداخته بشری را آغاز نموده است. ازاینرو پرداختن به حوزه های جدیدی که فقه باید به آنها ورود پیدا کند، ضروری است؛ زیرا فقه علم محوری در حوزه های علمیه شیعه بوده که با تلاش سترف فقه ای عظام طی قرون متمادی، از جهت منابع به متقنترین آن و از نگاه روشی به نظام مندترین روش ها استوار است. اضافه شدن واژه »فقه« به هریک از حوزه های علوم بشری، چتر نگاه دینی را به آن می گستراند و روشمند، مباحث آن علم را به پژوهش نشسته و به نقد می کشد و سخن دین را رخ مینماید. با توجه به اینکه فقه ناظر به عمل بوده و کاربردی است، با بخش های زیادی از مباحث مدیریت همافق است؛ زیرا فقه به دنبال تبیین ارتبا طات انسان در زندگی دنیایی است؛ نظیر ارتباط با خداوند متعال، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران و ارتباط با اشیاء. مدیریت نیز در واقع تنظیم امور مربوط به انسان است که از این جهت قرابت ویژهای بین این دانش و فقه برقرار میش ود. تلاش فقه مدیریت در واقع کشف و استنباط نظام مدیریتی از دیدگاه اسلام است، که این کوشش می تواند منتهی به تولید دانش »مدیریت اسلامی« بشود. فلسفه فقه اداره زندگی بشر است؛ فقه به معنای عام آن که معادل معارف اسلامی محسوب می شود تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ان سان را شامل می گردد و مباحث مرتبط با مدیریت در جامعه اسلامی نیز از جایگاه ویژ ه ای در منظومه فقه برخودار است و در جایجای فقه مورد توجه قرار گرفته است که با کشف و استنباط نظام مربوط، میتواند پاسخگوی نیازهای نظری و کاربردی این حوزه باشد.