ضمان واقعی، ضمان معاوضی

معانی زیادی برای ضمان از جمله قبول کردن، پذیرفتن در کتب لغت اورده شده است. از انجا که ضمان بر دو قسم ضمان عقدی و قهری است می توان گفت مفهوم اصطلاحی جامع ضمان عبارت است از التزام اختیاری یا قهری کسی به پرداخت مالی به دیگری. گاهی ضمان شخص (و مسئولیت او) از نوع ضمان واقعی و گاهی از نوع ضمان معاوضی است. در ضمان واقعی، مضمون‌به، خود عین است و نه عوض معین؛ زیرا در صورت موجود بودن عین، خود عین برعهده متعهد است و اگر عین تلف شده باشد، مثل یا قیمت آن عوض معین قرار می‌گیرد. مباحث غصب و در حکم غصب و اتلاف و تسبیب که در قانون مدنی جزو اسباب ضمان قهری آمده، نوع مسئولیت در همه ان ها از نوع ضمان واقعی است. در مورد ضمان قراردادی بودن تلف مبیع قبل از قبض اختلاف (مهمی) وجود ندارند اما در مورد ضمان درک اختلاف نظر وجود دارد که مقصود از ضمان چه نوع ضمانی است که روشن شدن این امر در تفسیر و دامنه رای وحدت رویه جدید به ما می تواند کمک کند.