بررسی مقایسه ای « تعریف قصاص»با نگاهی به آراء فقهاء امامیّه و اهل سنت

عنوان پژوهش حاضر «بررسی مقایسه‎ای تعریف قصاص با نگاهی به آراء فقهاء امامیّه و اهل سنت» می‎باشد. با این که تبیین مفاهیمی چون «قصاص» و «قَوَد»، لازمه‎‎ی فهم درست و دقیق متون فقهی و مواد قانونی بوده و تبیین آن ها، مانع از خروج موضوعی می گردد امّا با این حال تعریفی جامع و کامل از قصاص به معنای دقیق اصطلاحی-نه از سوی قانون گذار و نه از سوی فقهاء- بیان نشده و فقط معنای لغوی قصاص مورد بررسی قرار گرفته که گاهاً همان معنای لغوی، تعریف اصطلاحی قصاص نیز تلقی شده است. در پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از روش کتابخانه ای، ضمن بررسی مقایسه‎ای معنا و مفهوم «قصاص» در آراء و آثار فقهاء امامیّه و اهل سنت، به تبیین مفهوم «قَوَد» و مقایسه آن با «قصاص» پرداخته شده است. در واقع قصاص از ریشه ی «قَصَّ» به معنای «تبعیّت و پیگری»، مشتق شده و مراد از قصاص در اصطلاح فقهی، یک نوع حق خاصِّ مجازات بوده که در جنایات عمدی، اعمّ از قتل، قطع عضو، ضرب، جرح و زوال منافع، برای مجنیٌ علیه یا ولیّ او نسبت به جانی قرار داده شده است و در استیفای این حق لازم است که مماثلت و مساوات،کمّاً و کیفاً رعایت شود، از این رو مجازات شمردن «قصاص» با مفهوم مدرن مجازات قابل تطبیق نمی باشد. همچنین «قصاص» دارای معنایی عامّ بوده که شامل قصاص نفس و قصاص عضو می شود اما «قَوَد» فقط بر قصاص نفس صدق می کند و در جایی که کسی عضو دیگری را قصاصاً، قطع کند، «قَوَد» صدق نمی کند.