تحلیلی بر شیوه‌های حل‌وفصل اختلافات بازرگانی در مرکز داوری اتاق بازرگانی

با عنایت به روند افزایشی تجارت در سطح جامعه جهانی و طرح اختلافات ناشی از آن نهادهای قضایی رسیدگی‌کننده پاسخگوی مناسبی برای حل‌وفصل سریع خصومت نیستند و این مهم به شورای داوری تجاری و اتاق بازرگانی ارجاع می‌گردد. هدف تحقیق حاضر شیوه‌های حل‌وفصل اختلافات بازرگانی در مرکز داوری اتاق بازرگانی و همچنین تبیین قوانین و اصول حاکم بر فرایند داوری در جهت صدور آراء می‌باشد. با افزایش مراجعه پرونده‌های تجاری به محاکم داوری، تبیین این مسئله که رویه مرکز داوری اتاق بازرگانی در حل‌وفصل اختلافات بر چه اساسی است؟ مورد بحث قرار می گیرد. روش در تحقیق حاضر توصیفی و تحلیل محتوا است. نتایج نشان داده است که شیوه‌های جایگزین حل اختلاف، عنوان عامی است که به راهکارهای حل‌وفصل خصوصی اختلافات از سوی افراد اشاره دارد. این راهکارها محدود به داوری نیست و اتاق بازرگانی بین‌المللی با تغییر در مقررات خود و عملی ساختن امکان سازش، دامنه انتخاب مراجعین و امید ایشان را به فیصله صلح‌آمیز اختلافات افزایش داده است. شیوه‌های جایگزین حل اختلاف در مقایسه با داوری ارزان‌تر و سریع‌تر بوده و از انعطاف بیشتری برخوردار هستند. نقش فرد بی‌طرفی که از سوی طرفین منازعه و یا اتاق بازرگانی بین‌المللی مامور نزدیک ساختن دیدگاه‌ها می‌شود، اهمیت زیادی دارد. به نظر می‌رسد، سادگی، سرعت و انعطاف‌پذیری شیوه‌های جایگزین به قواعد مختصر و مفید حاکم بر آیین رسیدگی نیز سرایت نموده است. بر این اساس، کلیه راه‌های توافقی حل اختلاف مانند مذاکره، سازش و داوری، ذیل این عنوان جای می‌گیرند. البته در رویه اتاق بازرگانی بین‌المللی، شیوه داوری، مقررات و سازوکاری جداگانه داشته و شیوه‌های جایگزین شامل داوری نمی‌شود. هدف و کارکرد شیوه‌های جایگزین حل اختلاف،مشابه همان روش سازش است که سابقاً مورد عمل بود؛ معذالک تقسیم‌بندی‌های جدید و تمهیدات پیش‌بینی شده، توسل به مصالحه و سازش را هم نظام‌مند و هم آسان‌تر کرده است. با توجه به موارد مذکور در مقاله حاضر، رژیم حاکم بر حل‌وفصل اختلافات میان اعضاء اتاق‌های بازرگانی و نیز بر اساس مقررات کلی شیوه‌های حل‌وفصل اختلافات مربوط به اتاق‌های بازرگانی خواهد بود و بیشتر به صورت کدخدامنشی یا بر اساس آنچه خوب و منصفانه است، عمل می‌شود، زیرا قانون از طرفین خواسته که آیین رسیدگی حاکم بر داوری را خودشان تعیین و اگر هیئت داوران این اختیار را دارند، به صورت کدخدامنشی یا بر اساس عدل و انصاف تصمیم‌گیری نمایند، آن را در قرارنامه داوری ذکر کنند. بنابراین شیوه‌های تعامل در اتاق بازرگانی، در پرتو سازمان داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی انجام می‌شود و عموماً کشورها در تعاملات اقتصادی خود، مقررات اتاق را مبنای عمل خود قرار می‌دهند و بدان استناد می‌نمایند.