بررسی سانحه اصابت موشک ایرانی به هواپیمای مسافربری اکراینی از منظر حقوق مخاصمات مسلحانه

جنگ یکی ازجلوه های بارز توسل به زور است. مخاصمات مسلحانه به هر گونه درگیری مسلحانه ای گفته می شود که ممکن است بین دو یا بیش از دو طرفی که در تضاد کامل با یکدیگر قرار گرفته اند رخ دهد و کشورها شاهد بروز خسارات اتفاقی که در اثر حمله، به اموال و اهداف غیر نظامی وارد می شود می باشند. صبح روز 18 دی ماه 1398 دقایقی بعد از برخاستن پرواز 752 هواپیمایی اوکراین از فرودگاه امام خمینی تهران این هواپیما مورد هدف موشک جنگی پدافند هوایی سپاه پاسداران ایران قرار گرفت، مرگ بر آنها فرو ریخت؛ منجر به تناقضات حقوق بینالملل گشت و مسئولیتی بسیار سنگین را برای دولت و جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران ایران رقم زد. مقامهای جمهوری اسلامی ایران سه روز پس از وقوع این حادثه، اصابت موشک به هواپیمای اوکراینی اپراتور پدافند هوایی سپاه پاسداران اعلام کردند. با وجود تمام » وقوع خطای فردی « را تایید و علت این رخداد را ابهامات در خصوص ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران بعنوان یک رخداد علیه غیرنظامیان، مسلم است که در اینجا نقض قوانین بینالمللی » جنایت جنگی « سهوی و تراژدی انسانی یا یک عامل اصلی بروز این فاجعه بوده و این مسئله از ابعاد حقوقی گسترده ای برخوردار و پرسش ها و ابهامات بسیاری را در پی دارد. این اقدام ایران از دیدگاه های تخصصی متفاوتی قابل کنکاش و بررسی است. در این مقاله سعی براین است که موضوع مزبور از دیدگاه حقوق مخاصمات مسلحانه و زوایای گوناگون آن )از جمله حقوق بشر دوستانه بین المللی، مخاصمات مسلحانه بین المللی، اصل ممنوعیت توسل به زور/ یا ممنوعیت جنگ، توسل به زور، حقوق درجنگ( مورد تحلیل قرار گرفته و معیار های این دیدگاه در رابطه بااین موضوع در تحقیق مزبوراعمال گردد.